floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-

Yapraklar Sonbaharda Neden Dökülür?

Serdar Ölez, 2019

Sonbahar yaklaştığında ağaçlardan ve çalılardan dökülen yaprakların görüntüsü kimimizi hüzne kimimizi romantizme taşır. Oysa ağaçlar bizde yarattıkları farklı duygulardan habersiz kendilerini kışa hazırlamaktadırlar. Soğuk kış günlerinde, azalan güneşle birlikte yapraklarında yeterince besin üretemeyecek, üstelik onları dondan korumak için daha çok enerji harcamak zorunda kalacaklardır. Aynı şekilde rüzgarlı veya karlı günlerde üzerilerindeki yük artacak, dalları ve belki de tüm gövdesi kırılma tehlikesi atlatacaktır.
çoğumuzun bildiğinin aksine aslında bütün ağaçlar yapraklarını döker. Ağaçların yapraklarını dökme zamanı ağacın türüne ve iklim şartlarına bağlı olarak değişir. Bazı ağaçlar yapraklarının tamamını her sonbaharda dökerken, bazıları yapraklarını birkaç yıl üstünde taşır. Örneğin çam, köknar, sedir gibi yapraklarını birkaç yılda bir döken ağaçlar da her ilkbahar yeni yapraklar geliştirdiği için ağaç hiç bir zaman yapraksız kalmaz, sadece olgunlaşan yapraklar dökülür. Her dem yeşil kalan bu ağaçlar kışları da yeterince besin üretebilmek için özel yaprak formları geliştirmişler, güneş ışığından daha çok yararlanabilmek için toplam yaprak yüzeylerini arttırmışlardır. Aynı şekilde sert rüzgarların ve kar yağışının etkilerini azaltmak için farklı tepe tacı formları geliştirmişlerdir.
Yaprağın dökülme süreci ilginçtir. Yaprak gelişimi ilk çıktığı andan dökülünceye kadar oksin olarak tanımlanan büyüme hormonunun kontrolündedir. Oksin miktarı genç yapraklarda yüksektir, yaprak olgunlaştıkça azalmaya başlar. Olgunluk süreci tamamlanan ve oksin seviyesi azalan yaprakta, yaprak sapının gövdeye bağlandığı bölgedeki bir grup hücrede farklılaşma başlar. Hücre çeperleri zayıflar ve hücreler küçülür. Farklılaşan bu bölgeye, kopma veya absisyon bölgesi denir. Sonuçta yaprak, zayıflayan bu bölgeden kopar. Kopma bölgesinin hemen üzerinde, dökülen yaprağın koltuğunda bulunan bir sonraki yılın tomurcuğu usulca yeşereceği sıcak günleri beklemeye başlar.

Fotoğraf: Tüylü akçaağaç / İdris Dağı / Kalecik / Ankara - Ekim`2016 © Ahmet Demirtaş

Kaynaklar

- Petruzzello M. (2018, Eylül 17). Why Do Leaves Fall in Autumn? Erişim adresi: https://www.britannica.com/story/why-do-leaves-fall-in-autumn
- Sarıgül, T. (2018, Eylül 17). Neden Bazı Ağaçlar Yapraklarını Dökerken Bazıları Dökmez? Erişim adresi:http://www.bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/neden-bazi-agaclar-yapraklarini-dokerken-bazilari-dokmez