floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Türkiye'de gözlenen Sphingidae cinsleri



Sphingidae / Atmacagüveleri
Türkiye´de Sphingidae (Atmacagüveleri) ailesine bağlı 2 doğal cins gözlenmiştir. Koyu alanlar ailenin tahmini doğal yayılış alanlarını, turuncu noktalar ise bireylerin gözlem konumlarını belirtmektedir.
Hyles
Macroglossum

 

Sphingidae ailesi morfolojisi [1]

Family-Shingidae-WingBu familyanın türleri orta ila büyük boydadırlar. Ön kanatların genel görünümü uzun ve dar, kısmen eğri, arka kanatlara oranla daima daha büyük ve göze çarpmayan renklerdedir. Damarlardan 2A kanat tabanından kısa bir mesafe sonra 1A ile birleşmiştir. R4 ve R5 damarları belirgin ve uzun bir çatal oluşturarak kanat dış kenarına ulaşırlar. Bu iki damarın sapı merkezi hücrenin köşesinden M1 ile birlikte çıkmaktadır. Arka kanatlar ön kanatlara oranla daha parlak renklerde olup frenulum’ları belirgindir. Vücudu kuvvetli ve arka uca doğru incelen iğ şeklinde bir yapıdadır. Üzeri çok güzel çizgilerle bezenmiş olduğundan dolayı “Kaplan Kelebekler” adı da verilmektedir. Ön kanatları vücuduna göre dar ve uzun, arka kanatlan da küçük olduğundan kelebeğin uçma ve havada asılı gibi durabilmesi için çok hızlı kanat çırpması gerekmektedir. Aynı zamanda böcekler arasında saatte hızı 50 km’ye ulaşan türlere sahiptir. Bu sebeple de “Atmaca Kceebekler”olarak bilinirler. Antenleri oldukça kısa, orta kısmı kalın olup uca doğru sivrilmiştir (Skatula, 1978). Genellikle çiçeklerin nektarları ile beslendiğinden uzun ve iyi gelişmiş hortumlara sahiptirler. Beslenme sırasında hortumunu dişi çiçeklerin borucuklarından içeri uzatırlar. Dinlenme sırasında hortum spiral şeklinde kıvrılarak başın altında toplanır. Bazı türlerinde hortum uzunluğunun 65 mm, hatta bir kısmında 250 mm’ye kadar ulaştığı bilinmektedir (Çanakçıoğlu, 1989). Bazı türlerinde ise hortum kısalmış, hatta tamamen kaybolmuştur (Mol, 1975). Palpus labialisleri iyi gelişmiştir (Bonnemaison, 1962). Sphingidae türlerinde dinlenme halinde kalp atışları dakikada 40-50 iken, uçuş sonrası 140’a kadar yükselebilmektedir. Kelebekler ekseriyetle gececidirler. Çok hızlı uçmalarının yanısıra uzun mesafeleri kat ederek göçerler.

Yumurtalarını teker teker bırakırlar. Tırtılları silindirik, çıplak ve 8 çift bacaklıdır. Abdomen genellikle benekli ve lateral eğri şeritlere sahiptir. 8. abdomen segmentindeki boynuz benzeri çıkıntı karakteristiktir. Genellikle münferit olarak yaşarlar ve yapraklarla beslenirler. Pupaları ince ve uzun olup serbest halde bir hortum kılıfına sahiptir. Pupalaşma toprakta olmaktadır, ağaçların gövdelerinin etrafındaki toprak karıştırıldığında kolayca görülmektedir.


1) Mol, T., & Avcı, M. (1997). Marmara Bölgesini̇n Bazı Spihngidae Türleri̇. Orman Fakültesi Dergisi, 47(1), 14-29. https://forestist.org/Content/files/sayilar/83/83-291.pdf
2) Skatula, U., 1978 : Sphingidae, Sclmarmer. Die Forstschadlinge Eııropas. 3. Baııd, Verlag Paul Parey, Hamburg und Berlin s. 445-449.
3) Mol, T., 1975 : Önemli Kelebek Familyaları ve Özellikleri, İ.Ü.. Yayınlarından, No: 2077, O.F. Yayın No : 216, İstanbul, 39 s
4) çanakçıoğlu, H., 1993 : Böceklerin Toplanma, Preparasyon, Muhafaza ve Teşhisi. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınlarından O.F. Yaynn No : 422, XII +
5) Bonnemasion, L., 1962 : Les ennemis animaıa des plantes cultivees et des forests. II. Editions Sep Paris, 500 s.
6) Türkiye'de tespit edilen türler listesi için BizimBitkiler.org.tr veritabanından yararlanılmıştır (Güner,A., Aslan,S., Ekim,T., Vural,M., Babaç,M.T., (edlr.), (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul.).