floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Nonea taksonları
Tüm bölgeler


Istranca BölümüÇatalca-Kocaeli BölümüErgene BölümüGüney Marmara BölümüBatı Karadeniz BölümüOrta Karadeniz BölümüDoğu Karadeniz BölümüAsıl Ege Bölümüİç Batı AnadoluYukarı Sakarya BölümüOrta Kızılırmak BölümüYukarı Kızılırmak BölümüKonya BölümüYukarı Fırat BölümüErzurum - Kars BölümüYukarı Murat-Van BölümüHakkari BölümüAntalya BölümüAdana BölümüOrta Fırat BölümüDicle Bölümü
Familya: Boraginaceae
Cins adı: Nonea
Türkiye´de toplam 22 doğal tür gözlemi bildirilmiştir. Yayılış bölgesini daraltmak için haritada ilgili altbölgeye tıklayınız. Turuncu noktalar gözlem konumlarıdır.
Bozsormuk
Nonea anchusoides
Yitiksormuk
Nonea anomala
Bağsormuğu
Nonea atra
Baharsormuğu
Nonea caspica
şahsormuk
Nonea dumanii
Endemik
Kirpisormuğu
Nonea echioides
Tarlasormuğu
Nonea flavescens
Hoşsormuk
Nonea intermedia
Serhatsormuğu
Nonea karsensis
Endemik
Samansormuğu
Nonea lutea
Kocasormuk
Nonea macrantha
Eşeksormuğu
Nonea macrosperma
Endemik
Gelinsormuğu
Nonea melanocarpa
Dağsormuğu
Nonea monticola
Endemik
Meşesormuğu
Nonea pallens
Acemsormuğu
Nonea persica
Pisiksormuğu
Nonea pisidica
Endemik
Alacasormuk
Nonea polychroma
Endemik
Oyalısormuk
Nonea pulmonarioides
Endemik
Gülsormuğu
Nonea rosea
Sormukotu
Nonea stenosolen
Endemik
çayırsormuğu
Nonea versicolor

Genel tanımlama [1]

Nonea cinsine en yakın olan cins, Anchusa cinsidir. Nonea cinsinde bitkilerin çiçeklerinde korolla tüpünün içinde yer alan boğaz pulları kısa, ± yarım daire, püskül şeklinde ya da siliattır, bu pullar tüylü olması nedeniyle bir tüy halkası şeklinde görülür, kaliks 1/4 - 2/3 arasında bölünmüştür, meyvede ise daha çok parçalanır.
Anchusa cinsinde bitkilerin çiçeklerinde korolla tübünün içinde yer alan boğaz pulları triangular-oblong veya lineardır, tüy bulunmaz, kaliks 1/3´den tabana kadar bölünmüş olabilir, meyvede kalikste bir değişiklik görülmez Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988).

Nonea cinsi Batı Asya´dan İber Yarımadası ve Fas´a kadar Tethyan Bölgesi’nde dağılmış yaklaşık 36 taksonla Boraginaceae familyasına ait en büyük cinslerden birisidir. Başlıca çeşitlilik merkezi Pontik-Kafkas dağ sisteminden Anadolu ve İran-Turan dağlarına kadar uzanır, Avrupa´da ve Akdeniz´de, özellikle Kuzey Afrika kıyılarında daha az tür görülür. Cins yarı kurak alanları sever ve Anadolu’nun dağlık bölgelerinde yetişir. Nonea cinsinin 20 taksonunun yetişme alanı Davis’in kareleme sistemine göre C4 karesine denk gelir. Türkiye, cinsin 23 türünü barındıran en zengin ülkedir (Selvi & Bigazzi, 2002).

Nonea cinsi tek yıllık ve çok yıllık, genellikle tüylü otsu bitkilerden oluşmaktadır. Yaprakları basit yapılıdır ve kaliks boyunun 1/2 veya 1/3’üne kadar bölünmüştür. Korolla beyaz, sarı, kahverengimsi pembe, mavi, menekşe veya koyu erguvan renkli olabilir, huni şeklindedir ve korollanın boğaz kısmı 5 adet küçük tüylü pullara sahiptir. Cinsin meyveleri tüylü veya tüysüz, dik veya hafif yatay gagalı olabilir (Güner, Özhatay, Ekim, & Başer, 2000).

Tür teşhis anahtarı [2]

1. Sert kabuklu küçük meyve enine bökreksi; taç beyaz……………………………………..echioides
1. Sert kabuklu küçük meyve bökreksi değil; taç renkli

2. Sert kabuklu küçük meyve dik; tek yıllık

3. Taç mavimsi, 4-5 mm; sapçıklar, taç tüpünün tabanına yakın bir yerde; sert kabuklu küçük meyveler pürüzsüz, siyahımsı, parlak…………………………….…....obtusifolia
3. Taç sarı, gül veya menekşe renginde, 6 mm´den fazla; sapçıklar taç tüpünün üst kısmında; sert kabuklu küçük meyveler buruşuk

4. Taç sarı

5. Taç tüpü uzamış, 1.5 x çanaktan daha uzun; 10 mm çapında; brakteler yumurtamsı; meyve döneminde çiçek durumu uzun………………………...…….lutea
5. Taç tüpü kısa, hafifçe çanağı aşar, 3 mm çapında; brakteler mızraksı; meyve döneminde çiçek durumu kısa ve sık………………..……....flavescens

4. Taç gül veya menekşe renginde

6. Taç gül rengi, 4-8 mm çapında; bitki kısa ve uzun sert kıllı, çiçek durumu uzun………………………………………………………………...…rosea
6. Taç menekşe rengi, 12-15 mm çapında; bitki kısa sert kıllı, uzun tüylerden bulunmaz; çiçek durumu kısa, neredeyse küremsi……………………...karsensis

2. Sert kabuklu küçük meyveler yandan dik veya enine yumurtamsı; tek yıllık veya çok yıllık

7. Sert kabuklu küçük meyveler yandan dik, gaga yanal, taç tüpü pembemsi, boğaz sarı, loplar mavi; tek yıllık………………………..………………………versicolor
7. Sert kabuklu küçük meyveler enine yumurtamsı, gaga yanal, taç çeşitli renklerde değil, tek yıllık ya da çok yıllık

8. Tek yıllık, annulus tüylü

9. Taç koyu mor; taban yapraklar az çok dikdörtgenimsi; sert kabuklu küçük meyvenin taban halkası 30’a kadar kıvrımlı…………………………………………melanocarpa
9. Taç turuncu-kırmızıdan menekşe rengi ya da koyu mora kadar değişir; yapraklar linear; sert kabuklu küçük meyvenin taban halkası 11-14 dişli………………………….…caspica

8. Çok yıllık, annulus tüysüz

10.Taç sarı…………………………………………....macrosperma
10. Taç menekşe-koyu mor

11. Bitki kısa sert kıllı

12. Çanak 7-9 mm, 1/3-1/2 oranında bölünmüş, loplar mızraksı; sert kabuklu küçük meyveler neredeyse küremsi, 4x4mm…………………………..intermedia
12. Çanak 10-12 mm, yaklaşık ¼ oranında bölünmüş, loplar üçgenimsi, sert kabuklu küçük meyveler enlemesine yumurtamsı, 3-3,5x5 mm ……………………………pulmonarioides

11. Bitki kısa ve uzun sert kıllı

13. Çanak yaklaşık 1/5 oranında bölünmüş, üçgenimsi loplu, kenarları kısa kirpikli, beyaz ……………….……………….………………..……..stenosolen
13. Çanak 1/2-1/4 oranında bölünmüş, loplar az çok mızraksı, kenarları yukarıdaki gibi değil

14. Taç çok küçük, ± çanağın içinde……………..……persica
14. Taç belirgin şekilde çanaktan çıkmış

15.Taç mavimsi menekşe, çanak mavimsi renkli ……………………………………………………...………………..anchusoides
15. Taç koyu mor

16. Gövde ülgerli, yoğun düz ve gövdenin genişliğinden uzun ve içiçe geçmiş tüylerle kaplı, çiçek durumlarında salgılı tüyler bulunmaz…….……………….……...atra
16. Gövde ülgerli değil, tüyler gövdenin genişliğinden uzun değil; çiçek durumları salgılı tüylü

17. Başçıklar taç tüpünün içinde boğaz pullarının alt seviyesinde..……………………………………........ pulla
17. Başçıklar taç tüpünün içinde boğaz pullarının seviyesine ulaşmış……………………….……macrantha


1) Özliman, S. (2019). Türkiye´de yetişen bazı nonea medik. (Boraginaceae) türleri üzerinde anatomik çalışmalar [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
2) Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press
3) Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., & Başer, H. (2000). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Cilt 11. Edinburgh: Edinburgh Univ. Pres.
4) Selvi, F., & Bigazzi, M. (2002). Chromosome studies in Turkish species of Nonea (Boraginaceae): The role of polyploidy and descending dysploidy in the evolution of the genus. Edinburgh Journal of Botany, 59(3), 405-420.
5) Türkiye'de tespit edilen bitki türleri listesi için BizimBitkiler.org.tr veritabanından yararlanılmıştır (Güner,A., Aslan,S., Ekim,T., Vural,M., Babaç,M.T., (edlr.), (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul.).