floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Fumaria taksonları
Tüm bölgeler


Istranca BölümüÇatalca-Kocaeli BölümüErgene BölümüGüney Marmara BölümüBatı Karadeniz BölümüOrta Karadeniz BölümüDoğu Karadeniz BölümüAsıl Ege Bölümüİç Batı AnadoluYukarı Sakarya BölümüOrta Kızılırmak BölümüYukarı Kızılırmak BölümüKonya BölümüYukarı Fırat BölümüErzurum - Kars BölümüYukarı Murat-Van BölümüHakkari BölümüAntalya BölümüAdana BölümüOrta Fırat BölümüDicle Bölümü
Familya: Papaveraceae
Cins adı: Fumaria
Türkiye´de toplam 13 tür, 8 alttür doğal yayılış göstermektedir. Toplam 2 egzotik/kültür türü gözlemi bildirilmiştir. Turuncu noktalar gözlem konumlarıdır.
Akşahtere
Fumaria asepala
Fumaria bastardii
Egzotik
Keçişahteresi
Fumaria capreolata
Ergendöşeği
Fumaria densiflora
Fumaria flabellata
Egzotik
öğlükotu
Fumaria gaillardotii
Dirişahtere
Fumaria judaica
Gülşahtere
Fumaria kralikii
Kocaşahtere
Fumaria macrocarpa
şahtere
Fumaria officinalis
Yersofrası
Fumaria officinalis subsp. cilicica
Kayıpşahtere
Fumaria officinalis subsp. wirtgenii
Tarlaşahteresi
Fumaria parviflora
Kayaşahteresi
Fumaria petteri
Kayaşahteresi
Fumaria petteri subsp. thuretii
Yıldızşahtere
Fumaria rostellata
Acerşetere
Fumaria schleicheri
şetere
Fumaria schleicheri subsp. microcarpa
Güvercingöğsü
Fumaria vaillantii

Yayılış [1]

Avrasya, Kuzey Afrika ve Atlantik adalarında yayılış gösterir; özellikle Akdeniz bölgesinde büyük çeşitliliğe sahiptir. Australya, Yeni Zelanda ve Güney America´nın güneyinde doğallaşmıştır.

Morfoloji [1]

Tek yıllık, otsu türleri olan bir cinstir. Köksaplıdır. Gövdeler dik veya geriye yaslanmıştır ve dallıdır. Yapraklar gövde kısmında her zaman, dip kısımdakiler bazen birleşik veya parçalı yapıdadır; yaprak ayası 3-4 kat yaprakçıklı veya loblu, tam kenarlıdır ve yüzeyleri tüysüzdür. Çiçek kurulları ana ve yan dallarda terminal durumda ve salkım formdadır. Çiçekler tek eksende simetriktir; çanak yapraklar tabana yakın konumda kalkansı bağlı ve yumurtamsıdır, kenarlar ± batıcı, uç kısım keskin veya sivri uçludur; dışta kalan taç yapraklar belli belirsiz ibikli ve mamhuzludur; sapçıklar bütünleşiktir, tabanda taç yapraklara kaynaşmıştır; ovaryum yumurta biçimlidir; tepecik ± 2-lobludur. Tohum kesesi (kapsül) olgunlaşınca kendiliğinde açılmaz; tek tohumludur; tohumlarda elazom (tohuma bağlı etli yapı) yoktur.

Tanı anahtarı [2]

1. Çiçekler 9 mm veya daha fazla; alt taç ispatula biçimli değil; yaprak lobları dikdörtgenimsi, mızraksı veya kamamsı, genellikle 2 mm´den daha geniş

2. Meyve 2.5-4.0 x 2.3-3.0 mm, kuru iken kaba buruşuk

3. Meyve dikensi uçlu, her zaman omurgalı ...F.gaillardotii

3. Meyve küt uçlu veya çentikli, belli-belirsiz omurgalı veya omurga yok

4. Çiçekler beyaz; çanak yapraklar yumurtamsı veya dikdörtgenimsi-mızraksı, hiçbir zaman şeritsi değil

5. Meyve sapı geriye doğru kıvrımlı; çanak yapraklar genişçe yumurtamsı ...F.flabellata

5. Meyve sapı dik; çanakyapraklar dikdörtgenimsi-mızraksı ...F.judaica

4. Çiçekler pembe; çanak yapraklar çok dar az çok şeritsi ...F.macrocarpa

2. Meyve 1.9-2.5 x 1.6-2.5 mm, kuruduğunda pürüzsüz veya belli-belirsiz kırışık

6. Salkım uzun saplı; çiçekler beyaz; meyve az çok pürüzsüz ...F.capreolata

6. Salkım neredeyse sapsız; çiçekler pembe; meyveler belli-belirsiz kırışık

7. Meyve sapı dik; meyve küt uçlu ...F.bastardii

7. Meyve sapı geriye doğru kıvrımlı; meyve sivri uçlu ...F.petteri subsp. thuretii

1. Çiçekler 9 mm´den daha kısa; alt taç ispatula biçimli; yaprak loblar mızraksı veya şeritsi, genellikle 1.5 mm genişlikten daha az

8. Çanak yapraklar geniş, taç boyunun ~1/3´ü, veya daha fazla

9. Brakteler meyve sapını aşar durumda; meyve yuvarlağımsı

10. Meyve sapı geriye doğru kıvrımlı; meyve (1.0-) 1.5 (-1.6) mm uzun ve geniş, hemen hemen pürüzsüz ...F.kralikii

10. Meyve sapı dik-yayılı; meyve 2.1-2.3 x 2.0-2.3 mm, inceden inceye kırışık ...F.densiflora

9. Brakteler meyve sapından daha kısa; meyve tepesi kesik ve girintili

11. Meyve belirgin kalıcı dar tepeli; çanak yapraklar yumurtamsı-mızraksı; mahmuz az çok düz ...F.cilicica

11. Meyve dar tepeli değil; çanak yapraklar mızraksı; mahmuz kıvrımlı ...F.officinalis

8. Çanak yapraklar çok küçük, taç boyunun 1/4´ünden daha az, veya gelişmemiş

12. Üst taç kanatları yukarı doğru bükülmüş, eflatun ...F.schleicheri subsp. microcarpa

12. Üst taç kanatları yukarı doğru bükülmüş değil, pembe veya beyaz

13. Çanak yapraklarr gelişmemiş veya yok; dışta kalan taç yapraklar çentikli ...F.asepala

13. Çanak yapraklar mevcut, ancak küçük; dışta kalan taç yapraklar çentikli değil

14. Yaprak dilimleri düz; brakteler meyve sapından daha kısa; çiçekler pembe; salkım kısaca saplı ...F.vaiilantii

14. Yaprak dilimleri kanallı; brakteler az çok meyve sapına eşit; çiçekler beyaz veya pembemsi; salkım neredeyse sapsız ...F.parviflora

Etimoloji

Fumaria cins adı Latincede `duman´ anlamına gelen fumus kelimesinden türetilmiştir; muhtemelen bazı türlerinin kök kokusuna işaret etmektedir.




1) Fumaria. (21 Şubat 2021). FNA. https://beta.floranorthamerica.org/Fumaria
2) Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Çeviri: Ölez S., 2024)
3) Türkiye'de tespit edilen türler listesi için BizimBitkiler.org.tr veritabanından yararlanılmıştır (Güner,A., Aslan,S., Ekim,T., Vural,M., Babaç,M.T., (edlr.), (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul.).