floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Celtis taksonları
Tüm bölgeler


Istranca BölümüÇatalca-Kocaeli BölümüErgene BölümüGüney Marmara BölümüBatı Karadeniz BölümüOrta Karadeniz BölümüDoğu Karadeniz BölümüAsıl Ege Bölümüİç Batı AnadoluYukarı Sakarya BölümüOrta Kızılırmak BölümüYukarı Kızılırmak BölümüKonya BölümüYukarı Fırat BölümüErzurum - Kars BölümüYukarı Murat-Van BölümüHakkari BölümüAntalya BölümüAdana BölümüOrta Fırat BölümüDicle Bölümü
Familya: Cannabaceae
Cins adı: Celtis
Türkiye´de toplam 3 tür, 2 alttür doğal yayılış göstermektedir. Yayılış bölgesini daraltmak için haritada ilgili altbölgeye tıklayınız. Turuncu noktalar floranatolica gözlem konumlarıdır.
çitlenbik
Celtis australis
çitlenbik
Celtis australis subsp. australis
Kafçitlenbiği
Celtis australis subsp. caucasica
Dahum
Celtis planchoniana
Dardağan
Celtis tournefortii

Morfoloji [1]

Kışın yaprağını döken, subtropik ve ılıman bölgelerde ise herdem yeşil olan ağaç ya da nadiren boylu çalılardır. Kabuk ince, gri renkte, pürüzsüz düzgün veya büyük siğillidir. Çok sayıda pullarla örtülmüş olan tomurcuklar sürgün üzerinde almaşlı dizilmişlerdir. Yaprakların kenarları çoğunlukla keskin veya dilimli dişli ya da tamdır. Dip tarafları çarpık, uçları sivri veya damla uçlu, ana damar dipten üçlü olarak çıkar, çatallanmıştır. Yaprakların 0,5-1,5 cm uzunluğunda bir sapı vardır. Çiçekler uzun saplı, bir eşeyli ya da erdişidir. Çiçek yaprakları 4-5 parçalıdır. Stamen sayısı çiçek yaprakları sayısı kadar olup 4-5 tanedir. Ovaryum 1 gözlüdür. Stigma 2 tanedir. Stillus kısadır. Ercikler sarı renklidir. Meyve çekirdekli sulu meyve tipinde, hemen hemen küremsi veya yumurta şeklinde, etli olup belirgin şekilde saplıdır. Çekirdek kemiksidir (Browicz ve Zielinski, 1982a; Yaltırık, 1993).

Tanı anahtarı [1]

Celtis cinsi Euceltis, Sponioceltis, Solenostigma ve Mertensia olmak üzere 4 alt cinse ayrılmakta olup yaklaşık 60 kadar taksonu mevcuttur. Ülkemizde doğal yayılış gösteren 4 türün hepsi de Euceltis seksiyonu’na aittir (Wolpers, 1853). Bu seksiyona ait tanı anahtarı aşağıda verilmiştir (Browicz ve Zielinski, 1982a):

1.Yapraklar tüysüz, eğer tüyler mevcutsa asla yumuşak değil, sert; endokarpın üzeri hafif pürüzlü ...Celtis planchoniana
1. Yapraklar en azından damarlar boyunca tüylü; yumuşak tüyler her zaman bulunur

2. Olgun meyve sarı veya turuncu; yapraklar geniş yumurtamsı, kenarları kertikli - testere dişli; diş geniş ve kısa; endokarpın üzeri düz, 4 adet çıkıntı vardır ...Celtis tournefortii
2. Olgun meyve kahverengimsi-siyahımsı; yapraklar yumurtamsı-mızraksı, kenarları testere dişli veya keskin testere dişli; diş oldukça dar ve uzun

3. Yapraklar yumurtamsı-mızraksı veya mızraksı, genellikle uzun-uçlu, alt yüzü kadife tüylü ve kahverengimsi-yeşil veya grimsi-yeşil; endokarpın üzeri fazlasıyla girintili çıkıntılıdır (ağsı-buruşuk) ...Celtis australis subsp. australis
3. Yapraklar yumurtamsı veya baklava dilimi şeklinde-yumurtamsı, sivri-uçlu, altı yüzü tüylü veya nadiren hemen hemen tüysüz ve mat mavi-yeşil; endokarpın üzeri hafif pürüzlüdür (ağsı) ...Celtis australis subsp. caucasica

Etimoloji

Celtis cins adı Afrika`da yetişen ve tatlı meyveleri olan bir ağacı tanımlamak için Pliny tarafından Naturalis Historia (M.S.79) adlı eserde bahsedilen Yunanca κηλτις sözcüğünden türetilmiştir; κηλτις `yenilebilir tatlı meyveli´ anlamında kullanılmıştır.




1) Eminağaoğlu, Ö. 2018. Celtis L. (Ed. Ü. Akkemik) Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. s: 222-224
2) Türkiye'de tespit edilen türler listesi için BizimBitkiler.org.tr veritabanından yararlanılmıştır (Güner,A., Aslan,S., Ekim,T., Vural,M., Babaç,M.T., (edlr.), (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul.).