Parietaria judaica

Şar / Artuklu / Mardin - Temmuz 2024 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Duvar fesleğeni

Urticaceae / Parietaria / Parietaria judaica

Duvar fesleğeni (Parietaria judaica) Isırgangiller (Urticaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 2000 m yükseklikler arasında; kireçtaşı uçurumlar, kayalar, mağara ağızları ve duvarlarında yetişirler.

Bilimsel olarak Parietaria judaica L. şeklinde tanımlanır. Parietaria Latincede `duvar´ anlamına gelen paries veya parietis kelimesinden türetilmiştir; ilk kez DRomalı doğa bilimci ve filozof Pliny (23-79) tarafından duvarda yetişen anlamında kullanılmıştır; bitkinin geliştiği habitata işaret eder. Judica Latincede Musevi veya Filistin´den anlamına gelir; türün yetiştiği/geliştiği veya türün ilk yetiştiği coğrafi bölgeyi işaret eder. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji

20-50 cm boylanabilen, çok yıllık, otsu bir türdür. Gövdeler sık dallanmıştır, yere serili veya yarı-dik gelişir. Yapraklar genişçe yumurtamsı ile hemen hemen eliptik form arasında ve 7 cm´e kadar uzunluktadır; almaşık dizilidir. Çiçeklenme nisan-ağustos ayları arasında gerçekleşir. Çiçek kurulları her bir yaprak koltuğundan 2 yanal demet şeklinde çıkar; demetler yaklaşık 1 cm boydadır. Brakte çoğunlukla yumurtamsı veya üçgenimsi-yumurtamsı formda, serbest veya çiçek tabanına bitişiktir. Erkek ve erdişi çiçekler benzerdir, erdişi çiçeklerin periantı (çiçek örtüsü) silindiriktir ve olgunlaştıkça büyüyen ~ 3.5 mm´ye kadar büyür. Dişi çiçekler hemen hemen mızraksı formda ve 2-2.25 mm uzunluktadır ve uzunluğu brakteyi hemen hemen aşar; çiçek örtüsü dilimlerinin kenarları ve orta damarı kahverengidir, uç kısmı kılçıklıdır; meyveye doğru biraz nasırlaşır ve içbükey duruma gelir.

listMap

Gözlemler

Türkiye´de doğal yayılan diğer Parietaria türleri: P.cretica, P.judaica, P.lusitanica, P.officinalis

Kaynaklar

Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Çeviri: Ölez S., 2021)
Go Botany (2021) Parietaria judaica. Native Plant Trust. https://gobotany.nativeplanttrust.org/species/parietaria/judaica/
PFAF (2021). Parietaria judaica pellitory of the wall, spreading pellitory PFAF plant database. https://pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Parietaria+judaica
Chevallier. A. (1996) The Encyclopedia of Medicinal Plants Dorling Kindersley. ISBN 9-780751-303148
Bown. D. (1995) Encyclopaedia of Herbs and their Uses. Dorling Kindersley, London. ISBN 0-7513-020-31
Chiej. R. (1984) Encyclopaedia of Medicinal Plants. MacDonald ISBN 0-356-10541-5
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Sayfaya atıf metni: Parietaria judaica. florꜳnatolica içinde. Erişim tarihi Aralık 26, 2024, Erişim adresi http://floranatolica.com/eukaria/gui/species.php?ID=1019
Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Parietaria etimolojisi

judaica etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler