floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Agrimonia repens
 
Seyrek / Mengen / Bolu - Ağustos 2021 © Serdar Ölez
Agrimonia repensAgrimonia repensAgrimonia repensAgrimonia repens
Gözlem bildir
Yerfıtıkotu
Rosaceae / Agrimonia / Agrimonia repens
Yerfıtıkotu (Agrimonia repens) Gülgiller (Rosaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Güney Marmara, Batı Karadeniz, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 700-2130 m yüksekikler arasında; batak ve sulak topraklarda ve dere boylarında yetişir.

Türkiye genelinde Yerfıtıkotu olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde yer fıtıkotu olarak bilinir. Bilimsel olarak Agrimonia repens L. şeklinde tanımlanır. Agremonia gözdeki katarakt anlamına gelen Eski Yunanca argemos kelimesinden türetildiği sanılmaktadır; bitkinin bu göz rahatsızlığı için (doğrulanamamış) iyileştirici özelliklerine atıfta bulunur. Repens kelimesi Latincede ΄sürünen, sarılan, yavaş yavaş ilerleyen΄ anlamına gelir; büyüme / gelişme alışkanlığına atıfta bulunur. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.
Morfoloji

20-120 cm boylanabilen, çok yıllık, otsu bir bitkidir. Gövdeler dik gelişir; A.eupatoria türüne göre gövde çok daha tüylü ve kalındır. Dip yapraklar sıklıkla rozet dizilimlidir. Yapraklar tüysü birleşik formdadır ve 8-25 cm uzunluktadır. Yaprakçıklar 4-13 çifttir ve birbirlerinden farklı morfolojik özellikler gösterebilir; testere veya küt dişli kenarlıdır; alt tarafı salgılı tüylüdür. Çiçeklenme Mayıs-Eylül ayları arasında gerçekleşir; çiçek kurulları 10-35 cm uzunlukta, seyrek veya çok çiçekli başakvari salkım formundadır; çiçek sapı 5-10 mm uzunluktadır; çiçekler kurula dik gelişir; çanak yapraklar yumurtamsı formda, 3 damarlı, 5-7 mm boyda ve salgılı tüylüdür; taç yapraklar sarı renkte ve 3-6 mm uzunluktadır; gelişkin hipantiyum silindriktir ve 10-12 x 12-14 mm boyutlardadır, dip kısmı tüylü ve derin kanallıdır. Hipantiyum üzerindeki sert kıllardan içte kalanlar dik, dışta kalanlar mutlaka geriye bükülmüş durumdadır.



Gözlemler
Seyrek / Mengen / Bolu
Ağustos 2021 ©Serdar Ölez
Diğer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Agrimonia türleri: A.eupatoria, A.repens




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2021)
  2. Leo.org Forums. (2021). https://dict.leo.org/forum/viewWrongentry.php?idForum=6&idThread=1342696&lp=ende&lang=en
  3. Repens. (2021). Wiktionary, the free dictionary. https://en.wiktionary.org/wiki/repens
  4. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  5. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  6. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  7. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)