floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Paracaryum cristatum
 
Turnadere / Pülümür / Tunceli - Haziran 2022 © Serdar Ölez
Paracaryum cristatumParacaryum cristatumParacaryum cristatumParacaryum cristatumParacaryum cristatumParacaryum cristatum
Gözlem bildir
Anaçarşakotu
Boraginaceae / Paracaryum / Paracaryum cristatum
Anaçarşakotu (Paracaryum cristatum) Hodangiller (Boraginaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 1250-2350 m yükseklikler arasında; taşlık kireçtaşı ve volkanik yamaçlar, toprak yığınları ve nadas tarlalarında gözlemlenebilir. 

Bilimsel olarak Paracaryum cristatum (Schreb.) Boiss. şeklinde tanımlanır. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. Schreb. kısaltması bilim insanı Johann Christian Daniel von Schreber (1739-1810) için kullanılmıştır. Boiss. kısaltması bilim insanı Pierre Edmond Boissier (1810-1885) için kullanılmıştır; Boissier İsviçreli botanikçi, kâşif ve matematikçidir; Türkiye´den ve birçok başka ülkeden ve bölgeden bitki örnekleri toplamıştır; çok sayıda bitki cinsini ilk defa Boissier tanımlamıştır.
Morfoloji

12-40 cm boylanabilen, kabaca tüylü, iki veya çok yıllık bir türdür. Gövdeler 1-2 adettir ve neredeyse dik gelişir. Dip yapraklar ters yumurtamsı veya hemen hemen ters yumurtamsı formda ve yaprak ayası 25-85 x 3-15 mm boyutlardadır; gövde kısmındakiler dar, alttakiler ters yumurtamsı, üsttekiler dikdörtgenimsi veya yumurtamsıdır; tümü çoğunlukla taze yeşil renktedir. Çiçek kurulu terminal veya nadiren yaprak koltuğundadır; çatal tüylüdür. Çiçek sapı 1.5-6 mm uzunluktadır, meyve zamanı 13 mm´ye kadar uzayabilir; en azından çanak kadar uzundur. Taç menekşe rengi veya eflatun renktir, 3-6 mm boydadır; taçı çevreleyen kabuksu pullar yamuksu şekildedir, uç kısım kıvrımlıdır. Sert kabuklu küçük meyve dairemsi şeklinde ve 8-12.5 x 6.5-10 mm boyutlardadır, tabla yayılı yoğun uzun veya seyrek kısa tüysü sert dikenlidir, kanat 2.0-3.3 mm genişliktedir, sırt kısım yüzeyii her zaman seyrek tüysü sert dikenlidir. Boyuncuk meyve zamanı 1.3-4.5 mm boydadır.



Gözlemler
Turnadere / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez
Diğer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan P. cristatum taksonları: Paracaryum cristatum subsp. carduchorum
Türkiye´de doğal yayılan Paracaryum türleri: P.amani, P.ancyritanum, P.artvinense, P.aucheri, P.bingoelianum, P.calycinum, P.cappadocicum, P.corymbiforme, P.cristatum, P.erysimifolium, P.hedgei, P.hirsutum, P.incanum, P.kurdistanicum, P.lamprocarpum, P.laxiflorum, P.leptophyllum, P.lithospermifolium, P.longipes, P.montbretii, P.paphlagonicum, P.polycarpum, P.racemosum, P.reuteri, P.rugulosum, P.shepardii, P.sintenisii, P.stenolophum, P.strictum




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2023)
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)