floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Nepeta nuda subsp. albiflora
 
Nohutlu / Pülümür / Tunceli - Haziran 2022 © Mustafa Gökmen
Nepeta nuda subsp. albifloraNepeta nuda subsp. albifloraNepeta nuda subsp. albifloraNepeta nuda subsp. albiflora
Gözlem bildir
Karaküncü
Lamiaceae / Nepeta / Nepeta nuda subsp. albiflora
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Karaküncü (Nepeta nuda subsp. albiflora) Ballıbabagiller (Lamiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 850-2750 m yükseklikler arasında; yaprak döken ve kozalaklı ağaçlık alanlarda, çayırlıklarda, akarsu kenarlarında, taşlık kireçtaşı ve çayırlık yamaçlarda ve mera alanlarında gözlemlenebilir.

Bilimsel olarak Nepeta nuda subsp. albiflora (Boiss.) Gams şeklinde tanımlanır.

Nepeta etimolojisi

Nepeta eski bir Etrüsk şehri olan Nepete kelimesinden türetilmiştir. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir.

subsp. etimolojisi

Subsp. İngilizcede `alttür` anlamına gelen subspecies kelimesinin kısaltmasıdır. Boiss. kısaltması bilim insanı Pierre Edmond Boissier (1810-1885) için kullanılmıştır; Boissier İsviçreli botanikçi, kâşif ve matematikçidir; Türkiye´den ve birçok başka ülkeden ve bölgeden bitki örnekleri toplamıştır; çok sayıda bitki cinsini ilk defa Boissier tanımlamıştır. Gams kısaltması bilim insanı Helmut Gams (1893-1976) için kullanılmıştır.

Morfoloji


20-90 cm boylanabilen, çok yıllık bir türdür. Gövdeler birkaç tane ve diktir; yüzeyler çok kısa basık cılız tüylü, az sayıda top başlı salgılı tüy bulunabilir veya nadiren neredeyse tüysüz olabilir. Yapraklar yumurtamsı veya yumurtamsı-dikdörtgenimsi formda ve 1.5-5 ( -7 ) x 1-2.5 ( -3.5 ) cm boyutlardadır; basık havlı ve çok sayıda sapsız salgılıdır; küt dişlidir; kalpsi veya kesik tabanlı olabilir; yaprak sapı 0.5-2 cm uzunluktadır. Çiçek durumu çok sayıda çok-çiçekli halka dizilimli çiçeklerden oluşan birleşik salkım formdadır, nadiren talkım yapı gösterebilir. Brakteler çanak tüpten daha kısadır; şeritsi veya şeritsi-mızraksı formdadır. Çanak 5-7 mm ve borumsudur, meyve zamanı ± yumurta biçimlidir; sarımsı-yeşildir; tüp ve ağız kısmı düz, basık salgısız-cılız tüylüdür, sapsız salgılı, salgılı tüylü, sivilceli veya yayılı salgısız tüylü olabilir; dişler 2-3 mm ve diktir, keskin değildir, yuvarlağımsı girintilerle ayrılmıştır, sıklıkla zarsı kenarlıdır. Taç beyaz renkte ve 7-10 mm boydadır; tüp hafifçe kıvrımlıdır. Sert kabuklu küçük meyve yumurta biçimli dikdörtgenimsi, üç köşeli, ~ 2 x 1 mm boyutlarda ve siğillidir, uç kısmında yoğun çıkıntılar bulunur.



listMaplistPiclist

Gözlemler


Nepeta nuda subsp. albifloraNohutlu / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Mustafa Gökmen
Nepeta nuda subsp. albifloraKıbrıs / Mamak / Ankara
Aralık 2019 ©Serdar Aslan vd.
Nepeta nuda subsp. albifloraAnkara
Aralık 2015 ©İsmail Eker vd.
Nepeta nuda subsp. albifloraPülümür / Tunceli
Mayıs 2020 ©Metin Armağan
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan N. nuda taksonları: Nepeta nuda subsp. albiflora, Nepeta nuda subsp. glandulifera, Nepeta nuda subsp. lydiae, Nepeta nuda subsp. nuda
Türkiye´de doğal yayılan Nepeta türleri: N.argolica, N.baytopii, N.betonicifolia, N.cadmea, N.caesarea, N.cataria, N.cilicia, N.concolor, N.conferta, N.congesta, N.crinita, N.flavida, N.glomerata, N.heliotropifolia, N.humilis, N.isaurica, N.italica, N.lamiifolia, N.leptantha, N.macrosiphon, N.meyeri, N.nuda, N.obtusicrena, N.phylloclamys, N.pilinux, N.racemosa, N.roopiana, N.sorgerae, N.stenantha, N.stricta, N.sulfuriflora, N.supina, N.teucriifolia, N.trachonitica, N.transcaucasica, N.trautvetteri, N.trichocalyx, N.viscida




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2023)
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)