Morküncü (Nepetanuda) Ballıbabagiller (Lamiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 850-2750 m yükseklikler arasında; yaprak döken ve kozalaklı ağaçlık alanlarda, çayırlıklarda, akarsu kenarlarında, taşlık kireçtaşı ve çayırlık yamaçlarda ve mera alanlarında gözlemlenebilir.
Bilimsel olarak Nepetanuda L. şeklinde tanımlanır.
Nepeta etimolojisi
Nepeta eski bir Etrüsk şehri olan Nepete kelimesinden türetilmiştir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.
Morfoloji
20-90 cm boylanabilen, çok yıllık bir türdür. Gövdeler birkaç tane ve diktir; yüzeyler ince basık salgısız-cılız tüylü, ülgerlidir, salgılı tüylü veya sivilceli veya nadiren neredeyse tüysüz olabilir. Yapraklar yumurtamsı veya yumurtamsı-dikdörtgenimsi formda ve 1.5-5 ( -7 ) x 1-2.5 ( -3.5 ) cm boyutlardadır; basık havlı ve çok sayıda sapsız salgılıdır; küt dişlidir; kalpsi veya kesik tabanlı olabilir; yaprak sapı 0.5-2 cm uzunluktadır. Çiçek durumu çok sayıda çok-çiçekli halka dizilimli çiçeklerden oluşan birleşik salkım formdadır, nadiren talkım yapı gösterebilir. Brakteol çanak tüpten daha kısa veya yaklaşık eşit boydadır; şeritsi veya şeritsi-mızraksı formdadır. Çanak 5-7 mm ve borumsudur, meyve zamanı ± yumurta biçimlidir; sarımsı-yeşil veya menekşe rengi-mavidir; tüp ve ağız kısmı düz, basık salgısız-cılız tüylüdür, sapsız salgılı, salgılı tüylü, sivilceli veya yayılı salgısız tüylü olabilir; dişler 2-3 mm ve diktir, keskin değildir, yuvarlağımsı girintilerle ayrılmıştır, sıklıkla zarsı kenarlıdır. Taç beyaz, krem rengi veya menekşe rengi-mavi olabilir, 7-10 mm boydadır; tüp hafifçe kıvrımlıdır. Sert kabuklu küçük meyve yumurta biçimli dikdörtgenimsi, üç köşeli, ~ 2 x 1 mm boyutlarda ve siğillidir, uç kısmında yoğun çıkıntılar bulunur. Türkiye´de birden çok taksonu bulunmaktadır
1. Çiçek durumu ekseni, çanak ve taç yapraklar ± menekşe rengi-mavi ...subsp. nuda
1. Çiçek durumu ekseni, çanak ve taç yapraklar yeşil, sarımsı-yeşil veya beyaz.
2. Gövedeki tüy örtüsünde çok sayıda kısa top başlı salgılı tüylerden bulunuyor ...subsp. glandulifera
2. Gövedeki tüy örtüsünde az sayıda top başlı salgılı tüy bulunuyor veya hiç yok
3. Brakteler çanak tüpü ile eşituzunlukta; gövedeki tüy örtüsü yayılı karmakarışık tüylerden oluşuyor ...subsp. lydiae
3. Brakteler çanak tüpünden daha kısa; tüy örtüsü çok kısa cılız tüylü ± basık tüylerden ( nadiren yoğun tüy ) oluşuyor ...subsp. albiflora
Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2023)
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)
Dereköy / Pülümür / Tunceli
Solaklar / Seben / Bolu
