Tıbbi Bitkiler Parkı / Ankara - Mayıs 2019 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Kara Mürver

Adoxaceae / Sambucus / Sambucus nigra

Ağaçmürver (Sambucus nigra) Mürvergiller (Adoxaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, Yukarı Murat-Van alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 1700 m yükseklikler arasında; çalılıklar, orman kenarları ve benzeri yerlerde doğal gelişim gösterirler.

Türkiye genelinde Ağaçmürver olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde azı otu, yabani mürver, patlangıç veya şahmelek otu olarak bilinir. Bilimsel olarak Sambucus nigra L. şeklinde tanımlanır. Sambucus cins adı Latincede arp benzeri bir çalgının adı olan sambuca kelimesinden türetilmiştir; sambuka çalgısının o dönemde bu cins ağaçlarından üretildiği sanılmaktadır. Nigra Latincede `siyah` anlamına gelen niger kelimesinden türetilmiştir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji

Boylu çalı veya 5-10 m boyunda ufak ağaçtır. Gövdenin boz renkli kabuğu uzun çatlaklıdır. Gri renkli sürgünlerin bol sayıda kovucukludur. Öz, beyaz ve çok geniştir. Yaprakçık sayısı 3-7 arasında değişirse de genellikle 5 tanedir. Kısa saplı yapraklar eliptik-mızraksı veya eliptik-yumurtamsı, 4-12 cm uzunluğundadır. Sivri uçlu ve keskin dişlidir. Üst yüzü koyu, alt yüzü açık yeşil damarlar boyunca dağınık hafif tüylüdür. Kulakçık yok ya da biz şeklinde aniden daralmıştır. Beyaz renkli, keskin kokulu çiçeklerden birçoğu bir araya gelerek yayvan şemsiye gibi salkım şeklinde kurullar oluştururlar. Ovaryum genellikle 3 gözlüdür. 6-8 mm çapındaki küremsi meyve parlak siyah, içerisindeki sulu kısım kan kırmızısıdır (Kayacık, 1975; Chamberlain, 1972)

Gözlemler

Emniyet / Yenimahalle / Ankara
Mayıs 2015 ©Serdar Ölez

Sagalassos Antik Kenti / Burdur
Ağustos 2020 ©Serdar Ölez

Türkiye´de doğal yayılan Sambucus türleri: S.ebulus, S.nigra

Kaynaklar

Akkemik, Ü. (Ed). 2018. Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. 684s.
Kayacık, H. 1982. Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sistemetiği. III. Cilt. 4. Baskı. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları 3013/321. İstanbul.
Chamberlain, D.F. 1972. Sambucus L. In: Davis, P.H. (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol.4, pp. 542-543. University Press, Edinburgh.
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Manifesto: Tamamen amatör bir grup tarafından hazırlanan bu sayfalar mekanlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler.
floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz.
Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile korunmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir.
Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz.
Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.