floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Sambucus nigra
 
Tıbbi Bitkiler Parkı / Ankara - Mayıs 2019 © Serdar Ölez
Sambucus nigraSambucus nigraSambucus nigraSambucus nigraSambucus nigraSambucus nigra
Gözlem bildir
Kara Mürver
Adoxaceae / Sambucus / Sambucus nigra
Ağaçmürver (Sambucus nigra) Mürvergiller (Adoxaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, Yukarı Murat-Van alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 1700 m yükseklikler arasında; çalılıklar, orman kenarları ve benzeri yerlerde doğal gelişim gösterirler.

Türkiye genelinde Ağaçmürver olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde azı otu, yabani mürver, patlangıç veya şahmelek otu olarak bilinir. Bilimsel olarak Sambucus nigra L. şeklinde tanımlanır. Sambucus cins adı Latincede arp benzeri bir çalgının adı olan sambuca kelimesinden türetilmiştir; sambuka çalgısının o dönemde bu cins ağaçlarından üretildiği sanılmaktadır. Nigra Latincede `siyah` anlamına gelen niger kelimesinden türetilmiştir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.
Morfoloji

Boylu çalı veya 5-10 m boyunda ufak ağaçtır. Gövdenin boz renkli kabuğu uzun çatlaklıdır. Gri renkli sürgünlerin bol sayıda kovucukludur. Öz, beyaz ve çok geniştir. Yaprakçık sayısı 3-7 arasında değişirse de genellikle 5 tanedir. Kısa saplı yapraklar eliptik-mızraksı veya eliptik-yumurtamsı, 4-12 cm uzunluğundadır. Sivri uçlu ve keskin dişlidir. Üst yüzü koyu, alt yüzü açık yeşil damarlar boyunca dağınık hafif tüylüdür. Kulakçık yok ya da biz şeklinde aniden daralmıştır. Beyaz renkli, keskin kokulu çiçeklerden birçoğu bir araya gelerek yayvan şemsiye gibi salkım şeklinde kurullar oluştururlar. Ovaryum genellikle 3 gözlüdür. 6-8 mm çapındaki küremsi meyve parlak siyah, içerisindeki sulu kısım kan kırmızısıdır (Kayacık, 1975; Chamberlain, 1972)



Gözlemler
Emniyet / Yenimahalle / Ankara
Mayıs 2015 ©Serdar Ölez
Sagalassos Antik Kenti / Burdur
Ağustos 2020 ©Serdar Ölez
A.Ü. Ziraat Fakültesi / Ankara
2012 ©Ahmet Demirtaş
Kurtuluş Parkı / Ankara
Mayıs 2016 ©Serdar Ölez
Tıbbi Bitkiler Parkı / Ankara
Mayıs 2019 ©Serdar Ölez
Ankara
Ekim 2014 ©Ahmet Demirtaş
Diğer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Sambucus türleri: S.ebulus, S.nigra




Kaynaklar
  1. Akkemik, Ü. (Ed). 2018. Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. 684s.
  2. Kayacık, H. 1982. Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sistemetiği. III. Cilt. 4. Baskı. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları 3013/321. İstanbul.
  3. Chamberlain, D.F. 1972. Sambucus L. In: Davis, P.H. (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol.4, pp. 542-543. University Press, Edinburgh.
  4. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  5. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  6. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  7. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)