Chenopodium foliosum

Kahta / Adıyaman - Temmuz 2021 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

İt üzümü

Amaranthaceae / Chenopodium / Chenopodium foliosum

İt üzümü (Chenopodium foliosum) Ispanakgiller (Amaranthaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 1200 m - 2700 m yükseklikler arasinda; taşlık alanlarda, meralarda, terk edilmiş alanlarda yetişir.

Türkçe literatürde genellikle İt üzümü olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde kırmızı sirken, köpek üzümü, yayla üzümü, yayla pancarı veya cülek olarak bilinir. Bilimsel olarak Chenopodium foliosum (Moench) Asch. şeklinde tanımlanır. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. Moench kısaltması bilim insanı Conrad Moench (1744-1805) için kullanılmıştır. Asch. kısaltması bilim insanı Paul Friedrich August Ascherson (1834-1913) için kullanılmıştır.

Morfoloji

5-60 cm kadar boylanabilen, tek yıllık veya çok yıllık, otsu bir türdür. Yapraklar basit yapıda, mızraksı-üçgenimsi veya eşkenar dikdörtgenimsi, 7-75 mm uzunlukta; taban 2 loblu, loblar oksu; yüzey tüysüz; kenarlar sıklıkla derin ve düzensiz olarak dişlidir. Çiçeklenme Mayıs-Temmuz ayları arasında; çiçek kurulu 3-8 mm çapta, küremsi, yoğun, sapsız; çiçekler yaprak koltuk altlarında, gösterişsiz; brakte şeritsi-mızraksı; ercik sıklıkla 1 adet; çiçek zarfı (çanak+taç) 3-5 dilimlidir. Meyve 1-1.5 mm çapta, küremsi, etli, kırmızı renkli ve güzel görünüşlü, uzun süre kalıcı ve yenilebilirdir. Tohum koyu kırmızı-kahverengi, yassı veya kenarları oluklu, yoğun oyuk noktalıdır.

listMap

Gözlemler

Akçalı / Başkale / Van
Temmuz 2024 ©Serdar Ölez Chenopodium foliosum

Chenopodium foliosum eşisimleri/sinonimleri: Blitum virgatum
Türkiye´de doğal yayılan diğer Chenopodium türleri: C.album, C.ambrosioides, C.botrys, C.chenopodioides, C.ficifolium, C.foliosum, C.glaucum, C.hybridum, C.multifidum, C.murale, C.opulifolium, C.polyspermum, C.sosnowskyi, C.urbicum, C.vulvaria

Kaynaklar

NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Sayfaya atıf metni: Chenopodium foliosum. florꜳnatolica içinde. Erişim tarihi Aralık 21, 2024, Erişim adresi http://floranatolica.com/eukaria/gui/species.php?ID=304
Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.