Yayladere / Bingöl - Haziran 2015 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Banotu

Solanaceae / Hyoscyamus / Hyoscyamus niger

Banotu (Hyoscyamus niger) Patlıcangiller (Solanaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Anadolu`da deniz seviyesi ile 2300 m yükseklikler arasında; ekili alanlar, kayalık taşlı kurak yamaçlar, yol kenarları ve döküntü alanlarda yaygın olarak görülür.

Türkçe literatürde genellikle Banotu olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde güztohumu, bengildek, dağdağan veya gavur haşhaşı olarak bilinir. Bilimsel olarak Hyoscyamus niger L. şeklinde tanımlanır. Hyoscymus kökeni belirli değildir; ancak eski Yunancada `domuz` anlamına gelen huoskúamos kelimesi ile `faulye gibi bitkilerin taneler halindeki tohumları` anlamına gelen kúamos kelimesinin birleşiminden türetildiği sanılmaktadır. Niger {Latince}: siyah, kara. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji

100 cm boylanabilen, sıklıkla iki yıllık, nadiren bir yıllık, otsu bir bitkidir. Gövde dik, basit veya dallanmış, salgılı tüylü veya ülgerlidir. Yapraklar yumurtamsı, dikdörtgenimsi veya mızraksı, 5-25 cm uzunlukta, donuk yeşil renkli, yumuşak, kenarlar girintili veya loblu; loblar üçgen biçimli - mızraksı; keskin uçlu; taban yapraklar kısa saplı, dip kısmı sapa gittikçe incelen şekilde; gövde yaprakları sapsız, dip kısmı gövdeyi kavrayan/saran şekildedir. Çiçeklenme Nisan-Ağustos ayları arasında; çiçek durumu salkım; çanak 10-15 mm, meyve zamanı daha uzun ve 20-40 mm, ortadan büzük, şişkin kısım yoğun tüylü, dişler sivri; taç 5 parçalı, soluk sarı, eflatun ağsı damarlı, boyun koyu eflatun, nadiren tamamen soluk, 25-35 mm; ercikler gömülü; başçık eflatun renktedir. Meyve siyah kapsül şeklindedir, olgunlukta bir kapak ile açılır; çok sayıda küçük tohum taşır.

listMap

Gözlemler

Çobanyıldızı / Pülümür / Tunceli
Haziran 2023 ©Serdar Ölez Hyoscyamus niger

Solaklar Köyü / Seben / Bolu
Mayıs 2023 ©Serdar Ölez Hyoscyamus niger

Türkiye´de doğal yayılan Hyoscyamus türleri: H.albus, H.aureus, H.muticus, H.niger, H.pusillus, H.reticulatus
Gözlem bildirilen diğer Hyoscyamus türleri:

Kaynaklar

NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Manifesto: Tamamen amatör bir grup tarafından hazırlanan bu sayfalar mekanlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Hyoscyamus etimolojisi

niger etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler