Kıbrıs / Mamak / Ankara - Nisan 2020 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Küre Çiçeği

Plantaginaceae / Globularia / Globularia trichosantha

Köseyayılımı (Globularia trichosantha) Sinirotugiller (Plantaginaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 200-2470 m yükseklikler arasında; taşlık ve çayırlık yamaçlar, orman açıklıkları, kireçtaşı, serpantin ve volkanik kayalar ve bozkırlarda yetişirler.

Türkçe literatürde genellikle Köseyayılımı olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde köseyayılımı veya tüy çiçekli küreçiçeği olarak bilinir. Bilimsel olarak Globularia trichosantha Fisch. & C.A.Mey. şeklinde tanımlanır. Globularia cins adı Latincede `küçük küre` anlamına gelen globulus kelimesi ile İtalyancada `hava` anlamına gelen aria kelimesinin birleşiminden türetilmiştir; havada asılı duran küçük küre anlamıyla cinsin çiçeklerine işaret etmektedir. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Fisch. kısaltması bilim insanı Friedrich Ernst Ludwig von (Fedor Bogdanovic) Fischer (1782-1854) için kullanılmıştır. C.A.Mey. kısaltması bilim insanı Carl Anton von Meyer (1795-1855) için kullanılmıştır; Meyer bir Alman (daha sonra Rus vatandaşı olmuştur) botanikçi ve kaşiftir.

Morfoloji

Çiçek gelişiminde 5-15 cm kadar, meyve gelişiminde 35 cm kadar boylanabilen, çok yıllık bir türdür. Gövde odunsu; kökler yere yakın, kıvrım kıvrımdır ve kök filizi oluştururlar. Dip yapraklar rozet şeklinde dizili, 25 x 8 cm, ters yumurtamsı-eliptik, küt uçlu veya çentikli, dışbükey kenarlar yaprak sapına doğru içbükey duruma gelen; gövde yaprakları 12 x 3 mm, şeritsi-eliptik ve sapsızdır. Çiçeklenme Nisan-Temmuz ayları arasında; tepecik terminal, 10-20 mm çapta; involukral brakte mızraksı; çanak loblar hemen hemen mızraksı, sivri uçlu, ± dik; taç alt dudakları 3 şeritsi dilime, üst hemen hemen tüp boynuna kadar 2 şeritsi dilime bölünmüş.

listMap

Gözlemler

Pülümür / Tunceli
Haziran 2023 ©Serdar Ölez Globularia trichosantha

Türkiye´de doğal yayılan G. trichosantha taksonları: Globularia trichosantha subsp. trichosantha
Türkiye´de doğal yayılan Globularia türleri: G.alypum, G.anatolica, G.cordifolia, G.davisiana, G.dumulosa, G.hedgei, G.orientalis, G.sintenisii, G.trichosantha, G.vulgaris

Kaynaklar

Davis, 1982, Flora of Turkey and the East Aegean Islands Vol:7 Page:29
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Manifesto: Tamamen amatör bir grup tarafından hazırlanan bu sayfalar mekanlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Globularia etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler