floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Globularia trichosantha
 
Kıbrıs / Mamak / Ankara - Haziran 2016 © Serdar Ölez
Globularia trichosanthaGlobularia trichosanthaGlobularia trichosanthaGlobularia trichosanthaGlobularia trichosanthaGlobularia trichosantha
Gözlem bildir
Küre Çiçeği
Plantaginaceae / Globularia / Globularia trichosantha
Köseyayılımı (Globularia trichosantha) Sinirotugiller (Plantaginaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 200-2470 m yükseklikler arasında; taşlık ve çayırlık yamaçlar, orman açıklıkları, kireçtaşı, serpantin ve volkanik kayalar ve bozkırlarda yetişirler.

Türkiye genelinde Köseyayılımı olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde köseyayılımı veya tüy çiçekli küreçiçeği olarak bilinir. Bilimsel olarak Globularia trichosantha Fisch. & C.A.Mey. şeklinde tanımlanır. Globularia cins adı Latincede `küçük küre` anlamına gelen globulus kelimesi ile  İtalyancada `hava` anlamına gelen aria kelimesinin birleşiminden türetilmiştir; havada asılı duran küçük küre anlamıyla cinsin çiçeklerine işaret etmektedir. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Fisch. kısaltması bilim insanı Friedrich Ernst Ludwig von (Fedor Bogdanovic) Fischer (1782-1854) için kullanılmıştır. C.A.Mey. kısaltması bilim insanı Carl Anton von Meyer (1795-1855) için kullanılmıştır; Meyer bir Alman (daha sonra Rus vatandaşı olmuştur) botanikçi ve kaşiftir.
Morfoloji
Çiçek gelişiminde 5-15 cm kadar, meyve gelişiminde 35 cm kadar boylanabilen, çok yıllık bir türdür. Gövde odunsu; kökler yere yakın, kıvrım kıvrımdır ve kök filizi oluştururlar. Dip yapraklar rozet şeklinde dizili, 25 x 8 cm, ters yumurtamsı-eliptik, küt uçlu veya çentikli, dışbükey kenarlar yaprak sapına doğru içbükey duruma gelen; gövde yaprakları 12 x 3 mm, şeritsi-eliptik ve sapsızdır. Çiçeklenme Nisan-Temmuz ayları arasında; tepecik terminal, 10-20 mm çapta; involukral brakte mızraksı; çanak loblar hemen hemen mızraksı, sivri uçlu, ± dik; taç alt dudakları 3 şeritsi dilime, üst hemen hemen tüp boynuna kadar 2 şeritsi dilime bölünmüş.


Gözlemler
Sarıgül / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez
Bardakçı / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez
İdris Dağı / Kalecik / Ankara
Ekim 2015 ©Serdar Ölez
Kıbrıs / Mamak / Ankara
Nisan 2020 ©Serdar Ölez
Kıbrıs / Mamak / Ankara
Haziran 2016 ©Serdar Ölez
Diğer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan G. trichosantha taksonları: Globularia trichosantha subsp. longisepala, Globularia trichosantha subsp. trichosantha
Türkiye´de doğal yayılan Globularia türleri: G.alypum, G.anatolica, G.cordifolia, G.davisiana, G.dumulosa, G.hedgei, G.orientalis, G.sintenisii, G.trichosantha, G.vulgaris




Kaynaklar
  1. Davis, 1982, Flora of Turkey and the East Aegean Islands Vol:7 Page:29
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)