floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Abies nordmanniana
 
Botanik Parkı / Rize - Eylül 2017 © Serdar Ölez
Abies nordmannianaAbies nordmannianaAbies nordmanniana
Gözlem bildir
Doğu Karadeniz Göknarı
Pinaceae / Abies / Abies nordmanniana
Kafkasgöknarı (Abies nordmanniana) Çamgiller (Pinaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Çatalca-Kocaeli, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir.

Abies nordmanniana Türkçede Kafkasgöknarı olarak adlandırılır. Bilimsel olarak Abies nordmanniana (Steven) Spach şeklinde tanımlanır. Abies Latince bir kelimedir ve yükselen, dimdik çıkan anlamındadır. Nordmanniana tür adı Alexander von Nordmann (1803-1866) onuruna verilmiştir; Nordmann zooloji, parazitoloji, botanik ve paleontoloji alanlarında çalışmış Fin biyologdur. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. Bilimsel adlandırmada kullanılan Steven ismi türün ilk kez Christian von Steven (1781-1863) tarafından yayınlandığını belirtir; Steven Fin asıllı Rus bir botanikçi ve böcekbilimcidir. Steven kısaltması bilim insanı Christian von Steven (1781-1863) için kullanılmıştır; Steven Fin asıllı Rus bir botanikçi ve böcek bilimcidir. Spach kısaltması türün Fransız botanikçi Edouard Spach (1801-1879) tarafından yayınlandığını belirtir. Spach kısaltması bilim insanı Édouard Spach (1801-1879) için kullanılmıştır.
Morfoloji
50 m kadar boylanabilen, herdem yeşil bir ağaç türüdür. Taç yapısı geniş piramidal, gövde gri renkte ve sık dallıdır; alt dallar yanlara doğru yatay yönelir ve hafifçe aşağıya doğru sarkar. Genç sürgünler dal ucunda genellikle 3 tanesi aynı düzlemde, dördüncüsü altta olmak üzere dört adet olarak gelişir. Sürgünler yeşilimsi sarı renklidir ve üzeri kısa, sık, gri tüylerle örtülüdür. İğne yapraklar 2-4 cm uzunluğunda, parlak koyu yeşil renkte, uç kısımları kertikli veya küt, alt yüzlerinde belirgin iki stoma bandı bulunur. Tek evciklidir. Erkek çiçekler bir önceki yıl sürgünlerinin altında sarı-kırmızı renkte gelişir. Dişi çiçekler tepeye yakın dallarda, açık yeşil renkte, 2-4 cm dik kozalaklar şeklindedir. Kozalaklar 15–20 cm uzunluk ve 5 cm çapında, kızıl-kahverengi renkte, çoğunlukla bol reçinelidir. Kozalaklar dal üzerinde dik dururlar ve kozalak pulları döküldüğünde geriye ince bir eksen kalır.


Gözlemler
Botanik Parkı / Rize
Aralık 2017 ©Serdar Ölez
Botanik Parkı / Rize
Eylül 2017 ©Serdar Ölez
IUCN Kırmızı Liste Kategorisi
DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN
Bu tür geniş yayılışlı ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır.
Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Diğer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan A. nordmanniana taksonları: Abies nordmanniana subsp. equi-trojani, Abies nordmanniana subsp. nordmanniana
Türkiye´de doğal yayılan Abies türleri: A.alba, A.cilicica, A.nordmanniana
Gözlem bildirilen diğer Abies türleri: A.pinsapo




Kaynaklar
  1. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  2. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)