Alkanna orientalis

Ankara - Nisan 2020 © Mustafa Gökmen

Gözlem bildir

Tosbağa Çiçeği

Boraginaceae / Alkanna / Alkanna orientalis

Tosbağa Çiçeği (Alkanna orientalis) Hodangiller (Boraginaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 2450 m yükseklikler arasında; taşlık alanlar, bozkırlar ve volkanik yamaçlarda yetişirler.

Bilimsel olarak Alkanna orientalis (L.) Boiss. şeklinde tanımlanır. Alkanna cins adı 1400´lerin ortalarında gövdesi veya kökü boya maddesi olarak kullanılan ve Ortacağ Latincesinde alcannetta olarak bilinen bitki adından türetilmiştir; alcannetta ise Arapça `kına´ anlamına gelen al-ḥanna veya al-ḥinnā kelimesinden türetilmiştir; cinsin bazı türlerinin kökünden elde edilen kırmızı boyaya atıfta bulunur. Orientalis Latincede orientale kelimesinden gelir ve doğuyu hatırlatan veya doğudan gelen anlamına gelir; Asya veya Avustralya kaynaklı tür dağılımına dikkat çeker. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur. Boiss. kısaltması bilim insanı Pierre Edmond Boissier (1810-1885) için kullanılmıştır; Boissier İsviçreli botanikçi, kâşif ve matematikçidir; Türkiye´den ve birçok başka ülkeden ve bölgeden bitki örnekleri toplamıştır; çok sayıda bitki cinsini ilk defa Boissier tanımlamıştır.

Morfoloji

30-50 (-80) cm boylanabilen, çok yıllık otsu bir bitkidir. Gövde yoğun ve kısaca salgılı tüylü-havlı, bazen seyrek kıllı tüylüdür. Taban yapraklar, 10-20 x 1.5-4 cm dikdörtgenimsi, kenarlar düzensiz çentikli-ondüle; sap yaprakları 1-4 x 0.4-1.5 cm dikdörtgenimsi-yumurtamsıdır. Çiçeklenme Nisan-Ağustos ayları arasında; çanak çiçek zamanı 6-8 mm, meyve zamanı 10-15 mm; taç sarı veya beyaz, dış kısmı tüysüz, 8-13 mm boyda, üst kısmı 5-9 (-13) mm çaptadır. Meyve sert kabuklu, küçük, 3-3.5 mm çapta, bezeli siğilli; gaga (dar uç kısım) hafifçe aşağı büküktür.

listMap listPic list

Gözlemler

Yavuzlar / Başkale / Van
Temmuz 2024 ©Serdar Ölez Alkanna orientalis

Çerkeş / Bayat / Çorum
Mayıs 2024 ©Serdar Ölez Alkanna orientalis

Aşağı Beyçayırı / Pınarbaşı / Kayseri
Nisan 2024 ©Serdar Ölez Alkanna orientalis

Niğde
Nisan 2024 ©Serdar Ölez Alkanna orientalis

Bodrum / Muğla
Haziran 2023 ©Serdar Ölez Alkanna orientalis

Türkiye´de doğal yayılan diğer A. orientalis taksonları: Alkanna orientalis var. leucantha, Alkanna orientalis var. orientalis
Türkiye´de doğal yayılan diğer Alkanna türleri: A.amana, A.areolata, A.attilae, A.aucheriana, A.cappadocica, A.confusa, A.cordifolia, A.dumanii, A.froedinii, A.haussknechtii, A.hirsutissima, A.hispida, A.incana, A.kotschyana, A.macrophylla, A.macrosiphon, A.malatyana, A.megacarpa, A.milliana, A.mughlae, A.oreodoxa, A.orientalis, A.pamphylica, A.phrygia, A.pinardii, A.primuliflora, A.pseudotinctoria, A.punctulata, A.saxicola, A.sieheana, A.stribrnyi, A.sumbulii, A.tinctoria, A.trichophila, A.tubulosa, A.verecunda, A.viscidula

Kaynaklar

Davis, 1978, Flora of Turkey and the East Aegean Islands Vol:6 Page:420
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Sayfaya atıf metni: Alkanna orientalis. florꜳnatolica içinde. Erişim tarihi Mayıs 10, 2025, Erişim adresi http://floranatolica.com/eukaria/gui/species.php?ID=443
Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Alkanna etimolojisi

orientalis etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler