Gözlemler

---

İskele / Karaburun / İzmir
Temmuz 2022 ©Serdar ÖlezPülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar ÖlezKemer / Antalya
Ağustos 2020 ©Serdar Ölez

Üreme ve gelişim

---

Kışı ergin dönemde çoğunlukla yaprakların, çöplerin, kayaların, yabani bitkilerin, ağaç kabuklarının ve diğer kalıntıların altında ve bazen de korunaklı alanlarda çok sayıda toplu halde hareketsiz olarak geçirir (Ehler, 2000; Muhammed, 2010). Erginler mayıs ayının başında kışlaklardan çıkarak beslenmekte ve çiftleştikten sonra yumurtalarını genellikle 14’lü kümeler halinde yaprakların alt ve üst yüzeyine bırakmaktadır. Yumurtalardan çıkan nimfler, 5 nimf dönemi geçirerek ergin olmaktadır. Zararlının yılda 2 döl verdiği belirlenmesine (Yousif, 1995; Muhammed, 2010) rağmen, pis kokulu böceklerin döl sayısı, yaşadığı bölgenin ortalama sıcaklık ve fotoperiyot etkisiyle belirlenmekte ve bu sebeple döl sayısının yaşadığı bölgeye göre değişebildiği bilinmektedir (Rice ve ark., 2014; Costi ve ark., 2017).

Etkileşim

---

Polifag (birden fazla tür bitki üzerinde bulunabilir) bir türdür, dut, şeftali, kayısı, erik, badem, elma, armut, ceviz dâhil pek çok meyve ağacı ile çeşitli orman ağaçlarında, özellikle çınar ağaçlarında bulunur. Ergin ve nimfleri bu meyve ağaçlarının dal sürgün ve meyvelerini emerek zarar vermektedir (Lodos, 1986; Bolu et al., 2006). 

Erginler ve nimfler, sokucu emici ağız parçaları sayesinde yapraklardan, gövdeden, meyvelerden ve çiçeklerden bitki özsuyunu emerek beslenirler. Zararlının meyveler üzerinden beslenmesi primer zarar olup meyvede nekrotik alanlar oluşturarak kalite ve verim kaybına neden olur (Schuh ve Slater, 1995). Kabuklu meyvelerden birisi olan antepfıstığında A. amygdali’nin ergin ve nimfleri diğer pis kokulu böceklere benzer şekilde sezon boyunca zarar oluşturmaktadır. Erken ilkbahardan hasat zamanına kadar ciddi verim ve kalite kayıplarına sebep olmaktadır. Erken dönemde zararlının olgun olmayan meyveler üzerinden beslenmesi onların dökülmesine neden olurken, meyve kabuğunun yumuşak olduğu daha sonraki dönemlerde sokup emmesi zuruf ve kabukta nekrotik lezyonlara sebep olmaktadır (Bolkan ve ark., 1984). Kabuk sertleşmeye başladıkça bu zarar düşmektedir. Ancak, nekrotik lezyon antepfıstığı üretiminde en önemli problemlerden birisi olarak görülmektedir. Normal büyüklüğe ulaşan kabukta meyve iç doldurmaya başladığı dönemde böceğin emgisi sonucu şekilsiz iç ve lekeli iç (nekrotik iç) zararı oluşmaktadır. Ayrıca, böcek antepfıstığında bir fungal patojen olan Nematospora coryli Peglion’ye vektörlük yapmaktadır (Ershad ve Barkhordary, 1974). Ülkemiz fındık bahçelerinde ise diğer pis kokulu böceklerle benzer şekilde erkende dönemde ve fındığın iç bağlama döneminde (Tuncer ve ark., 2005; Saruhan ve Tuncer, 2010), A. amygdali’nin de verim ve kalite kaybına sebep olması kuvvetle muhtemeldir.

Benzer taxonlar

---

Türkiye´de doğal yayılan diğer Apodiphus türleri: A.amygdali

---

Kaynaklar

1. Ozdemir, I. & Tuncer, Celal & Uluca, Mansur. (2021). A New Pest Species in Turkish Hazelnut Orchards; the Fruit Trees Stink Bug Apodiphus Amygdali (Hemiptera: Pentatomidae). Black Sea Journal of Engineering and Science. 4. 51-54. 10.34248/bsengineering.851950.
2. CANDAN, S., & Suludere, Z., (2010). Surface morphology of eggs of Apodiphus amygdali (Germar, 1817) (Heteroptera: Pentatomidae). Türkiye Entomoloji Dergisi - Turkish Journal Of Entomology, vol.34, no.1, 67-74.
3. Bolkan H, Ogawa J, Rice R, Bostock R, Crane J. 1984. Leaf-footed bug implicated in pistachio epicarp lesion [pistacia vera, california]. California Agric Exp Station, 38(3): 16-17.
4. Bolu, H., İ. Özgen & M. Fent, 2006. Diyarbakır, Elazığ ve Mardin illeri badem ağaçlarında bulunan Pentatomidae (Heteroptera) türleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 16 (1): 25-28
5. Costi E, Haye T, Maistrello L. 2017. Biological parameters of the invasive brown marmorated stink bug, halyomorpha halys, in southern europe. J Pest Sci, 90: 1059-1067.
6. Ehler L. E. 2000. Farmscape ecology of stink bugs in northern California. Mem. Thomas Say Publ Entomol, Entomol Soc Am Press, Lanham, MD, USA.
7. Ershad D, Barkhordary M. 1974. Host range and vectors of nematospora coryli peglion in kerman of iran. Iran J Plant Pathol, 10: 4-9.
8. Lodos, N., 1986. Türkiye Entomolojisi II. (Genel, Uygulamalı, Faunistik). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 429, Bornova, İzmir, 580 s.
9. Muhammed SH. 2010. The biology of the stink bug apodiphus amygdali (germar) (hemiptera: Pentatomidae). Mesopotamia J Agric, 38: 53-64.
10. Rice KB, Bergh CJ, Bergmann EJ, Biddinger DJ, Dieckhoff C, Dively G, Fraser H, Gariepy T, Hamilton G, Haye T. 2014. Biology, ecology, and management of brown marmorated stink bug (hemiptera: Pentatomidae). J Integrated Pest Manag, 5(3): 1- 13.
11. Saruhan I, Tuncer C. 2010. Research on damage rate and type of green shieldbug (palomena prasina L. Heteroptera: Pentatomidae) on hazelnut. Anadolu Tar Bil Derg, 25: 75-83.Schuh R, Slater J. 1995. True bugs of the world. Cornell University, Ithaca, NY, USA.
12. Tuncer C, Ecevit O. 1997. Current status of hazelnut pests in Turkey. In: Proceedings of the IV International Symposium on Hazelnut, Ordu, Turkey, 1 May, 445: 545-552.
13. Yousif A. 1995. Ecological and biological studies of the fruit tree bark bug Apodiphus amygdali (germar)(hemiptera, pentatomidae), MSc Thesis, University of Baghdad, Baghdad Iraq.
14. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
15. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)