Cornus sanguinea

Yenice / Karabük - Mayıs 2018 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Yaban Kızılcığı

Cornaceae / Cornus / Cornus sanguinea

Yaban Kızılcığı (Cornus sanguinea) Kızılcıkgiller (Cornaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Fırat, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 1400 m yükseklikler arasında; ağaçlıklar altında kireçtaşı yamaçlarda doğal gelişim gösterir.

Türkçe literatürde genellikle Yaban Kızılcığı olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde kansiğdiren, demircik, melez kızılcık veya kiren olarak bilinir. Bilimsel olarak Cornus sanguinea L. şeklinde tanımlanır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji

5 m kadar boylanabilen, kışın yaprak döken odunsu bir türdür. Gövde kabuğu gri renkte ve çatlaklı; dallar sıklıkla kızılımsı renktedir. Yapraklar yumurtamsı-mızraksı veya genişçe eliptik, 4-10 x 3-6 cm boyutlarda, üst yüzey koyu yeşil renkte, sivri uçlu, tam kenarlı; damarlar 3-5 çifttir ve yaprak kenarında değil yaprak ucunda sonlanır. Çiçeklenme Mayıs-Haziran aylarında; çiçek durumu birleşik şemsiye, 3-4.5 cm çapta, çok çiçekli; çanak yapraklar 0.5-1.5 mm; taç yapraklar 4-7 mm, beyazımsı veya krem renktedir. Meyve küremsi, 5-8 mm çapta, eflatunumsu-siyah ve tek çekirdeklidir.

Cornus sanguinea yaprağının alt yüzündeki tüylerin kıvrılmış veya düz, çanak yaprakların üçgen veya mızrak biçiminde oluşuna göre: subsp. sanguinea, subsp. australis ve subsp. cilicica olmak üzere 3 alt türe ayrılır. Bu alttürlerin tanı anahtarı aşağıda verilmiştir:

1.Yaprakların alt yüzündeki tüyler kıvrık ve basit ...C. sanguinea subsp. sanguinea

1.Yaprakların alt yüzündeki tüyler düz, kıvrık değil, tüyler ortalarından bağlı

2.Çanak dişleri yaklaşık 0,5 mm, üçgen şeklinde ...C. sanguinea subsp. australis

2.Çanak dişleri yaklaşık 1-1,5 mm, mızraksı şekilde ...C. sanguinea subsp. cilicica

Gözlemler

Yığılca / Düzce
Ekim 2024 ©Serdar Ölez Cornus sanguinea

Cevizli / Ayancık / Sinop
Mayıs 2024 ©Serdar Ölez Cornus sanguinea

Köpenez / Gediz / Kütahya
Nisan 2024 ©Serdar Ölez Cornus sanguinea

Türkiye´de doğal yayılan diğer C. sanguinea taksonları: Cornus sanguinea subsp. australis, Cornus sanguinea subsp. cilicica, Cornus sanguinea subsp. sanguinea, Cornus sanguinea subsp. x czerniaewii
Türkiye´de doğal yayılan diğer Cornus türleri: C.mas, C.sanguinea

Kaynaklar

NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Sayfaya atıf metni: Cornus sanguinea. florꜳnatolica içinde. Erişim tarihi Mayıs 9, 2025, Erişim adresi http://floranatolica.com/eukaria/gui/species.php?ID=637
Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.