Öksürükotu (Tussilagofarfara) Papatyagiller (Asteraceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Fırat, Antalya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 600-3400 m yükseklikler arasında; ıslak alanlar, orman altları ve vadilerde gelişim gösterirler.
Bilimsel olarak Tussilagofarfara L. şeklinde tanımlanır.
Tussilago etimolojisi
Tussilago Latincede `öksürük` anlamına gelen tussis kelimesinden türetilmiştir; geçmişte halk tıbbında öksürükleri tedavi etmek için kurutulmuş yaprakların sigara yapılarak içildiğine işaret eder. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.
Morfoloji
5-10 cm boylanabilen, çok yıllık, yumru köklü, otsu bir türdür. Gövdeler yoğun beyaz yünsü tüylü; kök kahverengi renktedir. Üst yapraklar tomurcuk kabuğu gibi, mızraksı, almaşık dizili, sapsız, eflatun-menekşe renkli ve brakteli; dip yapraklar çiçek gelişiminden sonra belirir ve 5-15 cm saplı, beyaz yünsü tüylü, dairemsi-kalpsi, 3-12 × 3-14 cm, eksenden uzaklaştıkça yoğun beyaz kaba tüylü, elsi ağsı damarlı, kenarlar dalgalı ve düzensiz dişlidir. Çiçekler terminal, kapitulum, 2.5-3 cm çapta, sarkık (veya başı eğik); involukrum çan şeklinde, meyvelenme sırasında 1.5-1.8 cm; filariler 1 veya 2 sıralı, şeritsi, beyaz ülgerli, çıplak, veya bazen siyah salgılı tüylü, küt uçlu, sıklıkla eflatuna çalar renkte; dilsi çiçekçikler dişi, çok sıralı, sarı, ışınsal, tepecik 2 parçalı; tüpsü çiçekçikler birkaç adet, işlevsel olarak erkek, taç borumsu, 5 loblu, başçık tabanda oksu, tepecik top başlıdır ve genellikle üreyimsizdir. Sert kabuklu meyveler silindirik, 3-4 mm uzunlukta; pappus beyaz ve 1-1.5 cm uzunluktadır.
Benzer taxonlarTürkiye´de doğal yayılan diğer Tussilago türleri:T.farfara
Kaynaklar
Flora of China | Vol. 20-21 Page 461
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)