floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Ficus elastica
 
Karaincir / Datça / Muğla - Temmuz 2014 © Serdar Ölez
Ficus elasticaFicus elasticaFicus elasticaFicus elasticaFicus elasticaFicus elasticaphotos
Gözlem bildir
Kauçuk Ağacı
Moraceae / Ficus / Ficus elastica
mapmapmapmap
Kauçukağacı (Ficus elastica) Dutgiller (Moraceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Çatalca-Kocaeli, Antalya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Kauçuk ağacının anavatanı Hindistan Yarımadası ve Güneydoğu Asyadır. Özellikle Kuzey Hindistan, Butan, Nepal, Myanmar (eski adıyla Burma), Malezya ve Endonezya'da, tropikal çalılıklar ve ormanlık alanlarda doğal olarak bulunur. Ilıman iklimli birçok bölgede yaygın olarak yol ağaçlandırması, park ve bahçe düzenlemesi ve evlerde süs bitkisi olarak kullanılır. Bir çok ülkede doğallaştığı kabul edilir. 
Doğal yetişme ortamlarında aylık ortalama üst sıcaklık 30 ° C ve ortalama yıllık yağış 1000 ila 2000 mm arasındadır.
Kauçuk ağaçları süs bitkisi olarak yetiştirildiğinde 25-50 yıl yaşarken; doğal yetişme ortamları tropik bölgelerde 200 yaşına ulaşabilir.


Bilimsel olarak Ficus elastica Roxb. ex Hornem. şeklinde tanımlanır.

Ficus etimolojisi

Ficus Latincede 'incir' veya 'incir ağacı' anlamına gelir. Eski Yunancada σῦκον kelmesinden türetilmiştir; σῦκον ise Afro-asyatik kökene sahip olduğu varsayılan Fenike dilinde 'yarı olgun incir' anlamına  gelmektedir.

elastica etimolojisi

Elastica Eski Yunancada ἐλατός kelimesinin güncel Latince karşılığıdır. ἐλατός Hint-Avrupa dilleri kökeninde `harekete geçirmek, itmek, vurmak, yenmek` anlamlarına gelebilen hıel- önekinden türemiştir ve `eğer üzerinde bir güç uygularsa şeklini kırılmadan değiştirir` şeklinde yorumlanır. Ficus elastica türü için ağacın gövdesi çizilerek elde edilen ve eldivenlerden otomobil lastik sanayisine kadar bir çok alanda kullanılan özsuyuna (lateks) işaret eder.  ex kısaltması, bu kısaltmayı takip eden ismin bu türü kabul görür şekilde yayınladığı ancak bunu `ex´ kısaltmasından önce gelen yayıncının kabul görmeyen açıklamalarına dayandırdığını belirtir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Roxb. kısaltması bilim insanı William Roxburgh (1751-1815) için kullanılmıştır. Hornem. kısaltması bilim insanı Jens Wilken Hornemann (1770-1841) için kullanılmıştır.

Morfoloji


20 m kadar boylanabilen, geniş taçlı, herdem yeşil, odunsu bir türdür. Gövde silindirik; genç dallar tüysüz, sarımsı-kahverengi veya gri renkte; gövde kabuğu pul pul ayrılır. Yapraklar eliptik-dikdörtgenimsi 12-30 x 5-15 cm, ucu aniden sivrilen, tabanda yuvarlağımsı, tüysüz, pürüzsüz, derimsi; sap 2.5-5 cm, tüysüz, sarımsı-kahverengi veya siyah, stipül 5-15 cm ve tüysüzdür. Yalancı meyveler her yaprak koltuk altında 2 adet, taban kısmı dar yumurta biçiminde, 1-2 cm, tüysüz, koyu yeşil benekli; yarık hafifçe konik, sapsızdır.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Ficus elasticaMavişehir / Karşıyaka / İzmir
Ocak 2021 ©Serdar Ölez
Ficus elasticaKaraincir / Datça / Muğla
Temmuz 2014 ©Serdar Ölez
Ficus elasticaAydıncık / Mersin
Eylül 2018 ©Serdar Ölez
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Ficus türleri: F.carica, F.elastica
Gözlem bildirilen diğer Ficus türleri: F.benjamina, F.microcarpa, F.montana, F.pumila, F.rubiginosa




Kaynaklar
  1. Rubber plant (Ficus elastica) - Description and uses. (2020, October 24). Kalliergeia. https://www.kalliergeia.com/en/rubber-plant-ficus-elastica-description-and-uses/
  2. Ficus elastica (rubber plant). (2020, January 10). https://www.cabi.org/isc/datasheet/24090
  3. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  4. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  5. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  6. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)