Yunusemre / Manisa - Eylül 2020 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Çobançökerten

Zygophyllaceae / Tribulus / Tribulus terrestris

Çobançökerten (Tribulus terrestris) Çobançökertengiller (Zygophyllaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir.

Türkiye genelinde çobançökerten olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde demirdikeni olarak bilinir. Bilimsel olarak Tribulus terrestris L. şeklinde tanımlanır. Yunancada bir su bitkisi olan 'Eleocharis dulcis' ve onun çıkıntılı soğanını ifade eden τρίβολος kelimesi Latinceye tribulus olarak çevrilmiştir; başlangıçta Latincede 'araçların ve süvarinin ilerlemesine engel olmak için araziye döşenen çivili top' için kullanılıyor olsa de klasik zamanlarda Tribulus cins adı olarak anılmaya başlamıştır; cinsin meyvesinin şekline işaret etmektedir. Terrestris Latincede yer (zemin), toprak, dünya) kelimesi anlamlarında kullanılan `terra´ kelimesi ile ve yine Latince -estris sonekinden türetilmiştir; toprağa ait, topraktan gelen, toprakta yetişen anlamındadır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji

15-80 cm boylanarak yere yayılı olarak gelişen tek yıllık otsu bir türdür. Gövdeler kısa basık tüylü; genç filizler ve yapraklar gümüşümsü cılız tüylüdür. Yapraklar çift sayıda yaprakçıklı tüysü birleşik; yaprakçıklar 10-16 adet, yumurtamsı veya eliptik, sıklıkla taban kısmı asimetrik, 5-8 x 2-3 mm ve yassıdır. Çiçeklenme Hazziran-Ağustos ayları arasındadır; çiçekler yaprak koltuğunda gelişir; çanak yapraklar ~ 5 mm, yumurtamsı veipeksi tüylüdür; taç yapraklar 4-5 mm, sarı ve dayanıksızdır. Meyve 4-5-parçalı, kısa havlı veya hemen hemen tüysüzdür ve ~ 10 mm çaptadır; karpeller 2 geniş ve çok sayıda daha kısa boynuzludur. Deniz seviyesi ile 1200 m yükseklikler arasında; açık veya kumluk alan alanlar ve nadas tarlalarında gelişim gösterirler.

Haritada göster

Gözlemler

DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN
Bu tür geniş yayılışlı ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır.
Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.

Diğer taxonlar

Türkiye´de doğal yayılan Tribulus türleri: T.terrestris

Kaynaklar

NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Manifesto: Tamamen amatör bir grup tarafından hazırlanan bu sayfalar mekanlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler.
floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz.
Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile korunmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir.
Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz.
Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.