floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Tribulus terrestris
 
Yunusemre / Manisa - Eylül 2020 © Serdar Ölez
Tribulus terrestrisTribulus terrestrisTribulus terrestrisTribulus terrestrisTribulus terrestrisTribulus terrestris
Gözlem bildir
Çobançökerten
Zygophyllaceae / Tribulus / Tribulus terrestris
Çobançökerten (Tribulus terrestris) Çobançökertengiller (Zygophyllaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir.

Türkiye genelinde çobançökerten olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde demirdikeni olarak bilinir. Bilimsel olarak Tribulus terrestris L. şeklinde tanımlanır. Yunancada bir su bitkisi olan 'Eleocharis dulcis' ve onun çıkıntılı soğanını ifade eden τρίβολος kelimesi Latinceye tribulus olarak çevrilmiştir; başlangıçta Latincede 'araçların ve süvarinin ilerlemesine engel olmak için araziye döşenen çivili top' için kullanılıyor olsa de klasik zamanlarda Tribulus cins adı olarak anılmaya başlamıştır; cinsin meyvesinin şekline işaret etmektedir. Terrestris Latincede yer (zemin), toprak, dünya) kelimesi  anlamlarında kullanılan `terra´ kelimesi ile ve yine Latince -estris sonekinden türetilmiştir; toprağa ait, topraktan gelen, toprakta yetişen anlamındadır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.
Morfoloji
15-80 cm boylanarak yere yayılı olarak gelişen tek yıllık otsu bir türdür. Gövdeler kısa basık tüylü; genç filizler ve yapraklar gümüşümsü cılız tüylüdür. Yapraklar çift sayıda yaprakçıklı tüysü birleşik; yaprakçıklar 10-16 adet, yumurtamsı veya eliptik, sıklıkla taban kısmı asimetrik, 5-8 x 2-3 mm ve yassıdır. Çiçeklenme Hazziran-Ağustos ayları arasındadır; çiçekler yaprak koltuğunda gelişir; çanak yapraklar ~ 5 mm, yumurtamsı veipeksi tüylüdür; taç yapraklar 4-5 mm, sarı ve dayanıksızdır. Meyve 4-5-parçalı, kısa havlı veya hemen hemen tüysüzdür ve ~ 10 mm çaptadır; karpeller 2 geniş ve çok sayıda daha kısa boynuzludur. Deniz seviyesi ile 1200 m yükseklikler arasında; açık veya kumluk alan alanlar ve nadas tarlalarında gelişim gösterirler.


Gözlemler
Yunusemre / Manisa
Eylül 2020 ©Serdar Ölez
Salihli / Manisa
Ağustos 2020 ©Serdar Ölez
IUCN Kırmızı Liste Kategorisi
DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN
Bu tür geniş yayılışlı ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır.
Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Diğer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Tribulus türleri: T.terrestris




Kaynaklar
  1. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  2. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)