Lythrum salicaria

Karakuyu Sazlıkları / Afyon - Ağustos 2020 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Hevhulma

Lythraceae / Lythrum / Lythrum salicaria

Hevhulma (Lythrum salicaria) Aklarotugiller (Lythraceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 100-2000 m yükseklikler arasında; akarsu ve göllerin yanlarındaki ıslak alanlar, kuru nehir yatakları ve benzeri alanlarda doğal gelişim gösterir. Özellikle gösterişli çiçekler nedeniyle bahçe ve parklarda peyzaj amacıyla dikilmektedir. Ancak çok sayıda tohum üretmesi nedeniyle zamanla içinde bulunduğu habitatta baskın duruma gelmektedir.
Tüm dünyada oldukça geniş yayılış alanlarına sahiptir. Doğal yayılış alanları, batıda İspanya’dan başlayıp tüm Avrupa, eski Sovyetler Birliğinin iç kesimlerinden doğuda Amur nehrine, Kuzeyde İskandinav ülkelerinden başlayıp güneyde İtalya, Yunanistan, Balkanlar ve Hazar Denizi, Moğolistan ve Çinin kuzey kesimlerine uzanmaktadır. 19'uncu yüzyıl başlarında ticaret gemileri kanalıyla Amerika kıtasında taşındığı sanılmaktadır; ancak bugün Kuzey Amerika'da da doğallaşmış, geniş alanlara yayılara kısa zamanda kıtanın kuzey bölgesini hakimiyeti altına almıştır^[2].

Türkçe literatürde genellikle Hevhulma olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde kırmızı kançiçeği olarak bilinir. Bilimsel olarak Lythrum salicaria L. şeklinde tanımlanır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji

20-180 cm arasında boylanabilen, gürbüz görünümlü, çok yıllık bir bitki türüdür. Gövdeler kanatlı, eser miktarda dallanmış ve ± yoğun havlıdır. Yapraklar 10-70 mm uzunlukta, yumurtamsı-mızraksı formda, taban kısmı kesik-yüreğimsi ve sapsızdır. Çiçeklenme Haziran-Ağustos ayları arasında; çiçek kurulu dik, yoğun çiçekli başak formda; çiçekler 3-8'i bir arada halka diziliştedir; çiçekler üç farklı dişi ve erkek organ düzeni ile heterositildir ve kısa, orta ve uzun boyuncuklu olarak üç farklı morfoloji gösterirler, her bir tip diğer çiçek tipi ile tozlaşabilir; hipantiyum 4-5 mm uzunlukta ve genişçe borumsu formdadır; dışçanak dilimler 2.5-3.5 mm boyutlarda ve biz şeklindedir; çanak yapraklar 0.5-1 mm uzunlukta ve eşkenar dikdörtgenimsidir; taç yapraklar 8-12 mm uzunlukta, eflatun renktedir; ercik 12 adettir. Meyve kapsül formda, 3-4 mm uzunlukta, yumurta biçimlidir ve hipantiyum içine gömülüdür; tohumlar çok küçük (200-400 µm, 0.5-0.6 mg) ve ince cidarlıdır.

listMap

Gözlemler

Hancıçiftliği / Erzincan
Temmuz 2024 ©Serdar Ölez Lythrum salicaria

Kutuderesi / Pülümür / Tunceli
Temmuz 2015 ©Ahmet Demirtaş Lythrum salicaria

Kumluca / Antalya
Eylül 2023 ©Serdar Ölez Lythrum salicaria

Karakuyu Sazlıkları / Afyon
Ağustos 2020 ©Serdar Ölez Lythrum salicaria

Urla / İzmir
2017 ©Yurdanur Akyol v.d. Lythrum salicaria

Gürün / Sivas
Ekim 2018 ©Selvinaz Gülçin Bozkurt vd. Lythrum salicaria

IUCN Kırmızı Liste Kategorisi

DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN
Bu tür geniş yayılışlıdır ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır.
Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.

Benzer taxonlar

Türkiye´de doğal yayılan diğer Lythrum türleri: L.anatolicum, L.hyssopifolia, L.junceum, L.maritimum, L.portula, L.salicaria, L.tribracteatum, L.virgatum, L.volgense

Kaynaklar

Davis, P. H., Cullen, J., & Coode, M. J. (1988). Flora of Turkey and the east Aegean islands. Edinburgh University Press.
Bingöl, N., & Yalçınkaya, N. (2010, July 29). The Effects Of Lythrum Salicaria L. Leaf Tuoghness On Feeding Of Some Insect Groups. Dumlupınar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/440001
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.