Sığırdili (Anchusaazurea) Hodangiller (Boraginaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 2500 m yükseklikler arasında; tarlalar, kuru bozkırlar ve benzeri alanlarda doğal gelişim gösterir.
Bilimsel olarak Anchusaazurea Mill. şeklinde tanımlanır.
Anchusa etimolojisi
Anchusa Eski Yunancada kozmetik amaçlarla kullanılan bir bitkiye (muhtemelen Alkanna tinctoria) verilen isim olan ἄγχουσα (ánkhousa) kelimesinden türetilmiştir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Mill. kısaltması bilim insanı Philip Miller (1691-1771) için kullanılmıştır; Miller İskoç kökenli İngiliz botanikçidir; hayatı boyunca Chelsea Physic Garden´da bahçevan olarak çalışmıştır; 1731 yılında The Gardener´s Dictionary adlı eserini yayınlamıştır.
Morfoloji
20-150 cm boylanabilen, çok yıllık, otsu bir türdür. Gövdeler dik, kaba kıllı veya strigozdur. Yapraklar 50-200 x 6-40 mm boyutlarda, şeritsi-eliptik, mızraksı veya ters mızraksı formdadır; kenarlar tam veya zayıfça dalgalı-küt dişlidir; tüy örtüsü yoğun yumuşak veya sert ince kıllardan oluşur. Çiçeklenme Nisan-Temmuz ayları arasında gerçekleşir; çiçek kurulu meyvelenme döneminde belirgin olarak büyür; brakte küçük ve şeritsi-mızraksı formdadır; çanak çiçekte ~ 8 mm, meyvede 12-15 mm uzunluktadır ve hemen hemen tabana kadar şeritsi, keskin uçlu loblara bölünmüştür; taç menekşe rengi veya derin mavi renktedir, nadiren soluk veya beyaz olabilir, taç tüpü 6-10 mm uzunlukta, loblar 5-8 mm genişliktedir; ercikler tüpün üst kısmına bağlı durumdadır. Sert kabuklu küçük meyve 6-10 x 2-3 mm boyutlarda ve dikdörtgenimsidir.
Türkiye'de 3 farklı varyetesi gözlenmiştir:
Yapraklar otsu, sert kıllı veya kıllı
Yapraklar kıllı veya siğilli-sert kıllı; üst yapraklar şeritsi ...var. azurea
Yapraklar sert kıllı ve havlı; üst yapraklar genişçe mızraksı ...var. macrocarpa
Yapraklar derimsi, seyrek sert kıllı ...var. kurdica
Davis, P. H., Cullen, J., & Coode, M. J. (1988). Flora of Turkey and the east Aegean islands. Edinburgh University Press.
Anchusa azurea. (2020, June 23). Kocaeli Bitkileri. https://kocaelibitkileri.com/anchusa-azurea/
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)
Gelemiş / Kaş / Antalya
Kösedere / Karaburun / İzmir
Karamık Karacaören / Çay / Afyonkarahisar
Seyitgazi / Eskişehir
Nohutlu / Pülümür / Tunceli
Ahlat / Bitlis
Gündoğdu / Marmara / Balıkesir
Alacaatlı / Çankaya / Ankara
Koca Gölü / Gerede / Bolu
Eğrisöğüt / Pınarbaşı / Kayseri
