floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Anchusa azurea
 
Alacaatlı / Çankaya / Ankara - Mayıs 2021 © Figen Balamur Uğur
Anchusa azureaAnchusa azureaAnchusa azureaAnchusa azureaAnchusa azureaAnchusa azurea
Gözlem bildir
Sığırdili
Boraginaceae / Anchusa / Anchusa azurea
Sığırdili (Anchusa azurea) Hodangiller (Boraginaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 2500 m yükseklikler arasında; tarlalar, kuru bozkırlar ve benzeri alanlarda doğal gelişim gösterir. 

Bilimsel olarak Anchusa azurea Mill. şeklinde tanımlanır. Anchusa Eski Yunancada kozmetik amaçlarla kullanılan bir bitkiye (muhtemelen Alkanna tinctoria) verilen isim olan ἄγχουσα (ánkhousa) kelimesinden türetilmiştir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Mill. kısaltması bilim insanı Philip Miller (1691-1771) için kullanılmıştır.
Morfoloji
20-150 cm boylanabilen, çok yıllık, otsu bir türdür. Gövdeler dik, kaba kıllı veya strigozdur. Yapraklar 50-200 x 6-40 mm boyutlarda, şeritsi-eliptik, mızraksı veya ters mızraksı formdadır; kenarlar tam veya zayıfça dalgalı-küt dişlidir; tüy örtüsü yoğun yumuşak veya sert ince kıllardan oluşur. Çiçeklenme Nisan-Temmuz ayları arasında gerçekleşir; çiçek kurulu meyvelenme döneminde belirgin olarak büyür; brakte küçük ve şeritsi-mızraksı formdadır; çanak çiçekte ~ 8 mm, meyvede 12-15 mm uzunluktadır ve hemen hemen tabana kadar şeritsi, keskin uçlu loblara bölünmüştür; taç menekşe rengi veya derin mavi renktedir, nadiren soluk veya beyaz olabilir, taç tüpü 6-10 mm uzunlukta, loblar 5-8 mm genişliktedir; ercikler tüpün üst kısmına bağlı durumdadır. Sert kabuklu küçük meyve 6-10 x 2-3 mm boyutlarda ve dikdörtgenimsidir.

Türkiye'de 3 farklı varyetesi gözlenmiştir:


Gözlemler
Nohutlu / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez
Ardıçlı / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez
Ahlat / Bitlis
Temmuz 2021 ©Serdar Ölez
Gündoğdu / Marmara / Balıkesir
Mayıs 2021 ©Serdar Ölez
Alacaatlı / Çankaya / Ankara
Mayıs 2021 ©Figen Balamur Uğur
Koca Gölü / Gerede / Bolu
Mayıs 2019 ©Serdar Ölez
Diğer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan A. azurea taksonları: Anchusa azurea var. azurea, Anchusa azurea var. kurdica, Anchusa azurea var. macrocarpa
Türkiye´de doğal yayılan Anchusa türleri: A.aegyptiaca, A.azurea, A.cespitosa, A.gmelinii, A.hybrida, A.konyaensis, A.leptophylla, A.limbata, A.officinalis, A.procera, A.pusilla, A.strigosa, A.stylosa, A.thessala




Kaynaklar
  1. Davis, P. H., Cullen, J., & Coode, M. J. (1988). Flora of Turkey and the east Aegean islands. Edinburgh University Press.
  2. Anchusa azurea. (2020, June 23). Kocaeli Bitkileri. https://kocaelibitkileri.com/anchusa-azurea/
  3. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  4. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  5. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  6. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)