floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Brassica taksonları
Tüm bölgeler


Istranca BölümüÇatalca-Kocaeli BölümüErgene BölümüGüney Marmara BölümüBatı Karadeniz BölümüOrta Karadeniz BölümüDoğu Karadeniz BölümüAsıl Ege Bölümüİç Batı AnadoluYukarı Sakarya BölümüOrta Kızılırmak BölümüYukarı Kızılırmak BölümüKonya BölümüYukarı Fırat BölümüErzurum - Kars BölümüYukarı Murat-Van BölümüHakkari BölümüAntalya BölümüAdana BölümüOrta Fırat BölümüDicle Bölümü
Familya: Brassicaceae
Cins adı: Brassica
Türkiye´de toplam 7 tür, 1 varyete doğal yayılış göstermektedir. Toplam 1 egzotik/kültür türü gözlemi bildirilmiştir. Turuncu noktalar gözlem konumlarıdır.
Mekteplahanası
Brassica beytepeensis
Endemik
Adalahanası
Brassica cretica
Sarkıklahana
Brassica deflexa
Uzunşalgam
Brassica elongata
Hinthardalı
Brassica juncea
Kolza
Brassica napus var. napus
Kültür
Karahardal
Brassica nigra
Eteklişalgam
Brassica tournefortii

Morfoloji [1]

Otsu bitkiler olup iki veya çok yıllık olabildikleri gibi nadiren tabanda odunsulaşan çalımsı formlarına da rastlanmaktadır. Genellikle basit tüylülerdir veya çıplaktırlar. Gövde düz veya yanlara meyilli olarak çıkar. Genellikle dallanmış bir yapı gösterir. Taban yapraklar saplı basit düz veya derin parçalanmıştır. Gövde yaprakları saplı veya değil, gövdeyi saran bir yapı gösterebilir (aurikül). Çiçeklerde brakte olmaz ve infloresans uzama eğilimindedir. Meyve sapı yatay, gövdeye yaslanmış veyasarkık olabilmektedir. Petaller, sarı, beyaz veya pembe renkli olabilir. Ovuller 4-50 arası değişmekte olup meyve (siliqua) genellikle açılan tiptedir. Siliqua köşeli, düz veya segmentli olabilir. Meyvede bazen ikinci bir sap görülebilir. Meyve gaga(ek meyve) yapısından büyüktür. Gagada tohum yoktur veya enfazla 3 tohum bulunur. Sitillus genellikle belirgin, stigma capitat, düz veya iki loblu. Tohumlarda kanat bulunmaz, çoğunlukla uniseriat özellik gösterip genellikle yuvarlaktır. Tohumlar musilajlı olabilir. Kotiledonlar conduplicat yapıdadır.

Tanı anahtarı [1]

Türkiye’de yayılış gösteren Brassica türlerinin yazar tarafından oluşturulmuş güncel anahtarı aşağıda verilmiştir. Bu anahtarda başlıca ayırt edici özelliklere bakıldığında; gövde yaprağının aurikülat durumu, meyve üzerinde segmentler, meyvenin dört köşe olması (B. nigra), meyve sapı uzunluğu, meyve sapının durumu (B. deflexa), gaga uzunluğu, çiçeklerdeki tomurcuklanma hali (B. napus ve B. rapa) ve meyvede ikinci bir sapın varlığı (B. elongata) dikkat çekicidir. Ayrıca belirgin bir şekilde çok yıllık olan ve dolayısıyla gövdesi diğer türlere göre kalınlaşmış olan tür ise B. cretica’dır.

1. Gövde yaprakları auriculat, gövdeye sarılmış en azından kordat veya tabana doğru daralmaz

2. Gövde nerdeyse 1 cm çapında, gövde yapraklarında belirgin bir auriculatlık yok. En azından tabana doğru daralmaz ...B.cretica

2. Gövde kalın değil, gövde yaprakları belirgin olarak auriculat

3. Bitki, güçlü bir kültür bitkisidir. Gövde yapraklarının 1/5’inden fazlası gövdeyi sarmaz. Flament ve stamenler tabanda kıvrılmamış düz çıkar. Top lahana, kara lahana, brokoli, karnabahar gibi varyeteleri mevcuttur ...B.oleracea

3. Bitkinin genellikle kültür alanlarının dışına çıktığı görülür(yabanileşmiş olabilir). Gövde yapraklarının 2/5’si veya fazlası gövdeyi sarar. Flament ve stamenler tabanda kıvrılmıştır.

4. Yapraklar glaucous, tomurcuklar çiçekleri hafifçe geçer, petalaçık sarı veya kirli sarı ...B.napus

4. En azından taban yaprakları yeşil, çiçekler tomurcukları barizbir şekilde geçer, petal parlak veya koyu sarı ...B.rapa

1. Gövde yaprakları yukarıdaki gibi değil, en azından yaprak tabanı giderek daralmıştır

5. Pedicel genellikle sepallere eşit veya daha kısadır; meyve sarkık ve adpressed.

6. Meyve belirgin bir şekilde dört köşeli, 15 mm kadar. Gövdeye yaslanmış, meyve sapı erect ...B.nigra

6. Meyve dört köşeli değil, enine yuvarlağımsı, 30 mm’denuzun. Genellikle sarkık, meyve sapı esnek ...B.deflexa

5. Pedicel genellikle sepallerden daha uzun; meyve horizontal, nadiren gövdeye basıktır.

7. Meyvedeki gaga 10 mm’nin üzerinde ...B.tournefortii

7. Meyvedeki gaga 10 mm’nin altında

8. Meyvedeki gaga 3 mm, meyvede ikinci bir sap var ...B.elongata

8. Meyvedeki gaga 5 – 10 mm, meyvede ikinci bir sap yok ...B.juncea

Etimoloji

Brassica 1727´de Herman Boerhaave tarafından önerilmesinden bu yana kökeni tartışmalıdır; 1919 da Hegi tarafından lahananın Kelt ismi olan Bresic veya Bresych türediği ifade edilmiştir.




1) Sefalı, A. (2019). Türkiye’de Bulunan Brassica Türlerinin Biyolojisi ve Ekonomik Önemi. Bitkilerin Ekonomik Önemine Genel Bir Bakış (12/2019), 4-39.
2) Türkiye'de tespit edilen türler listesi için BizimBitkiler.org.tr veritabanından yararlanılmıştır (Güner,A., Aslan,S., Ekim,T., Vural,M., Babaç,M.T., (edlr.), (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul.).