floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Corydalis taksonları
Tüm bölgeler


Istranca BölümüÇatalca-Kocaeli BölümüErgene BölümüGüney Marmara BölümüBatı Karadeniz BölümüOrta Karadeniz BölümüDoğu Karadeniz BölümüAsıl Ege Bölümüİç Batı AnadoluYukarı Sakarya BölümüOrta Kızılırmak BölümüYukarı Kızılırmak BölümüKonya BölümüYukarı Fırat BölümüErzurum - Kars BölümüYukarı Murat-Van BölümüHakkari BölümüAntalya BölümüAdana BölümüOrta Fırat BölümüDicle Bölümü
Familya: Papaveraceae
Cins adı: Corydalis
Türkiye´de toplam 17 doğal tür, 10 alttür gözlemi bildirilmiştir. Yayılış bölgesini daraltmak için haritada ilgili altbölgeye tıklayınız. Turuncu noktalar gözlem konumlarıdır.
Gökkazgagası
Corydalis alpestris
Korutarlakuşu
Corydalis angustifolia
çalıtarlakuşu
Corydalis caucasica
Abanttarlakuşu
Corydalis caucasica subsp. abantensis
Endemik
çalıtarlakuşu
Corydalis caucasica subsp. caucasica
çayırkazgagası
Corydalis cava
çayırkazgagası
Corydalis cava subsp. cava
Kırımkazgagası
Corydalis cava subsp. marschalliana
Yaylakazgagası
Corydalis conorhiza
Kazgagası
Corydalis erdelii
Dicletarlakuşu
Corydalis haussknechtii
Hastarlakuşu
Corydalis henrikii
Endemik
Yamaçtarlakuşu
Corydalis integra
Kirlikazgagası
Corydalis lydica
Endemik
Akkazgagası
Corydalis nariniana
Iparkazgası
Corydalis oppositifolia
şepirze
Corydalis oppositifolia subsp. kurdica
Sinekçitarlakuşu
Corydalis paschei
Endemik
Rumelikazgagası
Corydalis solida
Yırtıkkazgagası
Corydalis solida subsp. incisa
Haskazgagası
Corydalis tauricola
Endemik
üçkazgagası
Corydalis triternata
Tarlakuşu
Corydalis wendelboi
Sıktarlakuşu
Corydalis wendelboi subsp. congesta
Endemik
Tarlakuşu
Corydalis wendelboi subsp. wendelboi
Endemik

Genel Anlatım [1]

Corydalis DC., çeşitli morfolojik ve taksonomik çeşitlilikle beraber 465 türe sahip, Papaveraceae familyasındaki en büyük cinstir. Kuzey yarıkürenin ılıman iklim bölgelerinde, kayalık yamaçlar, çalılıklar, köknar ve kayın ormanları gibi farklı coğrafi yerlerde yetişen, toprakaltında yumrusu bulunan bitkilerdir. Dünya´da tür sayısı (tüm türlerin % 80´i) ve endemizm (% 56 endemik tür) açısından Çin ilk sırada yer almaktadır (Jiang ve diğerleri, 2018).

Morfoloji [1]

Corydalis cinsi, genellikle gösterişli mahmuzları ile karakterize edilir ve bu nedenle süs bitkisi olarak değerlendirilmektedir. Mahmuzundan dolayı ülkemizde “kaz gagası” olarak adlandırılır. Çok yıllık, tüysüz, yumru ihtiva eden bitkilerdir. Yaprakların çok parçalı, alternan dizilişli olması; çiçeklerin zigomorf ve üst petalin tabanda mahmuzlu; stamenlerin diadelf, tripartit olması familyada bulunan cinslerden Fumaria L. ve Corydalis DC. türleri için karakteristiktir. Corydalis DC. türleri bitkilerin çok yıllık, yumrulu, yapraklarının ternat ve meyvenin çok tohumlu, iki kapak ile açılan kapsül tipinde olması ile Fumaria L. (tek yıllık, yumrusuz, yapraklar pinnatisekt, meyve tek tohumlu nuks) türlerinden ayrılır (Davis ve diğerleri, 1965).

Teşhis Anahtarı [1]

1. Yapraklar karşılıklı değil, genellikle saplı

2. Gövde taban yaprağı taşımaz ...C.cava

2. Gövde en az bir gözeçarpan taban yaprağı taşır

3. Gövdede bir taban yaprağı ve 2 yaprak vardır; pediseller dik değil; yumru yuvarlak ve bütün halinde

4. Nektar mahmuz uzunluğunun 1/3-1/5´i kadar, mahmuz 15 mm´den uzun

5. Çiçekler salkım durumunda, alt petal 6-8 mm genişliğinde; tohumlar gagasız ...C.triternata

5. Çiçekler horizontal, alt petal 4-6 mm genişliğinde; tohumlar kısa gagalı ...C.henrikii

4. Nektar mahmuz uzunluğunun yarısı kadar, mahmuz 15 mm´den kısa

6. Brakteler pedisellerden kısa, yuvarlak; resemoz çiçek durumu seyrek çiçekli; meyve lanseolat ...C.paschei

6. Brakteler hemen hemen pedisellere eşit veya daha uzun

7. Brakteler düz veya nadiren en altta girintiler halinde bölünmüş

8. İç petaller sadece iç kısmındaki uçları mor renkli ...C. caucasica

8. İç petallerin dış kısmındaki uçları koyu mor renkli

9. Yapraklar mat yeşil, lateral stigma; tohumda hilum etrafında kalın bir tabaka bulunmaz ...C.integra

9. Yapraklar koyu yeşil; lateral stigma; tohumda hilum çevresinde kalın tabaka ...C.haussknechtii

7. Brakteler bölünmüş veya en üstteki düz

10. Brakteler 3 parçalı veya üstteki düz; meyve linear ve birbiri ile uyumlu ...C.angustifolia

10. Braktelerin hepsi bölünmüş, genellikle 3´den fazla; meyve ovatlanseolat veya linear, birbiri ile uyumsuz

11. Pediseller 2-7 mm uzunluğunda, braketlerden kısa; alt petal ya çentiksiz ya da hafif çentikli; meyve lanseolat ...C.wendelboi

11. Pedisel 7-15 (20) mm uzunluğunda, braktelere eşit veya daha uzun; alt petalin tepesi çentikli

12. Rasemoz çiçek durumu sapsız veya kısa saplı; braktenin orta lobu genellikle geniş; meyve linear-lanseolat; tohumdaki etli kısım spiral şeklinde bükülmüş; lateral stigma tek ...C.tauricola

12. Rasemoz çiçek durumu saplı; braktenin lopları hemen hemeneşit uzunlukta; meyve lanseolat; tohumdaki etli kısım bükülmemiş; lateral stigma çift 8. ...C.solida

3. Gövdede 2-3 taban yaprağı ve 2-4 yaprak vardır; meyvede dik pediseller geriye doğru bükülmüş; yumru oblong, bölünmüş

13.Ortadaki yaprak saplı; loplar akut; sepaller geniş, saçaklı ...C.conorhiza

13.Ortadaki yaprak sapsız; loplar obtus; sepaller genellikle küçük ...C.alpestris

1. Yapraklar 2 tane karşılıklı dizilişli, genellikle sapsız (6 vertisillat yaprağa benzer)

14. Dış petaller dar, kenarı düz değil, mahmuz 9-12 mm ...C.erdelii

14. Dış petaller geniş, tepesi düz veya kanatlı, mahmuz 11-20 mm

15. Mahmuz genellikle kavisli ve uca doğru sivri; lateral stigma küçük ...C.oppositifolia

15. Mahmuz düz, uca doğru hafifçe sivrilmiş; lateral stigma belirgin

16. Korolla genellikle kremsi beyaz, koyu kanatçıklar yok, mahmuz 11-14 mm ...C.lydica

16. Korolla beyaz, önünde koyu kanatçıklı, mahmuz kırmızımsı-mor (nadiren beyaz), dış petallerin üstü çıkıntılı ...C.nariniana


1) Porsnok, M. K. (2020). Türki̇ye´de Yeti̇şen Bazi Corydalis Dc. Türleri̇ Üzeri̇nde Farmakognozi̇k Araştırmalar [Unpublished doctoral dissertation]. Gazi̇ Üni̇versi̇tesi̇ Sağlik Bi̇li̇mleri̇ Ensti̇tüsü Farmakognozi̇ Ana Bi̇li̇m Dalı.
2) Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press
3) Jiang, L., Li, M., Zhao, F., Chu, S., Zha, L., Xu, T., Peng, H., and Zhang, W. (2018). Molecular identification and taxonomic implication of herbal species in genus Corydalis (Papaveraceae). Molecules, 23(6), 1393.
4) Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., and Başer, K.H.C. (Editors) (2000). Corydalis DC. In P. H(Güner Ed.) Flora of Turkey and the East Aegean Islands (Vol. 11). Edinburg: Edinburg University Press, pp. 22-28.
5) Türkiye'de tespit edilen bitki türleri listesi için BizimBitkiler.org.tr veritabanından yararlanılmıştır (Güner,A., Aslan,S., Ekim,T., Vural,M., Babaç,M.T., (edlr.), (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul.).