Crepis dioritica

Dereboyu / Pülümür / Tunceli - Haziran 2022 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Kayakıskısı

Asteraceae / Crepis / Crepis dioritica

Kayakıskısı (Crepis dioritica) Papatyagiller (Asteraceae) ailesinden endemik bir türdür. Türkiye'de Doğu Karadeniz, Yukarı Fırat, Yukarı Murat-Van, Adana alt bölgelerinde yayılış göstermektedir. 2400-3400 m yükseklikler arasında; yeşiltaşlı (dioritik) çayırlar, kireçtaşı kayalar ve döküntülerde gözlenebilirler.

Bilimsel olarak Crepis dioritica Schott & Kotschy ex Boiss. şeklinde tanımlanır. ex kısaltması, bu kısaltmayı takip eden ismin bu türü kabul görür şekilde yayınladığı ancak bunu `ex´ kısaltmasından önce gelen yayıncının kabul görmeyen açıklamalarına dayandırdığını belirtir. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Schott kısaltması bilim insanı Heinrich Wilhelm Schott (1794-1865) için kullanılmıştır. Bilimsel adlandırmada kullanılan Kotschy kısaltması, türün Carl Georg Theodor Kotschy (1813–1866) tarafından yayınlandığını belirtir; Kotschy Avusturyalı botanikçi ve kaşiftir; araştırmalarında büyük miktarda bitki örneği toplamıştır, ayrıca bazıları bilim dünyası için yeni olan kırk meşe türünü de tanımlamıştır. Kotschy kısaltması bilim insanı Carl Georg Theodor Kotschy (1813-1866) için kullanılmıştır; Kotschy Avusturyalı bir botanikçi ve kaşiftir Boiss. kısaltması bilim insanı Pierre Edmond Boissier (1810-1885) için kullanılmıştır; Boissier İsviçreli botanikçi, kâşif ve matematikçidir; Türkiye´den ve birçok başka ülkeden ve bölgeden bitki örnekleri toplamıştır; çok sayıda bitki cinsini ilk defa Boissier tanımlamıştır.

Morfoloji

Az-çok bodur, sıkapoz (rozet tabanlı, yapraksız gövdeli çiçek saplı) çok yıllık bir türdür. Kök 6-15 cm ve odunsu lifli rizom yapıdadır. Yapraksız çiçek sapı diktir ve 1-2 (-3) kapitulum taşır; ince salgılı tüyler ve salgısız tüyler taşır. Yapraklar yaklaşık 2-7.5 x 0.4-2 cm, ters mızraksı, düzensiz loblu veya derin sığ tüysü bölmeli ve dişli lobludur; keskin uçludur; kıllıdır ve beyaz salgılı veya salgısız tüylüdür. Kapitulum 20-40 çiçeklidir. İnvolukrum 7.5-11 mm uzunlukta, cılız tüylü ve salgılı veya salgısız tüylüdür. Çiçek tablası tüysüzdür. Dilsi çiçekçikler 8-11 mm, beyaz ve eflatunumsu geçişlidir. Boyuncuk sarı renktedir. Sert kabuklu meyveler 3.5-4.5 mm, gagasız, soluk ± yeşilimsi-kahverengi renkte (olgunluk öncesi daha koyu), 12-16 (-20) çıkıntılıdır. Papus involukruma gömülü veya kısmen dışa taşmıştır.

Gözlemler

Türkiye´de doğal yayılan diğer Crepis türleri: C.alpestris, C.alpina, C.amanica, C.armena, C.aspera, C.aurea, C.bithynica, C.bupleurifolia, C.capillaris, C.commutata, C.conyzifolia, C.dioritica, C.dioscoridis, C.foetida, C.fraasii, C.frigida, C.gemicii, C.hakkarica, C.kotschyana, C.libanotica, C.macropus, C.micrantha, C.multiflora, C.nicaeensis, C.palaestina, C.paludosa, C.pannonica, C.pulchra, C.purpurea, C.pusilla, C.reuteriana, C.rubra, C.sahendi, C.sancta, C.senecioides, C.setosa, C.smyrnaea, C.stojanovii, C.syriaca, C.vesicaria, C.willdenowii, C.zacintha

Kaynaklar

Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2023)
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Sayfaya atıf metni: Crepis dioritica. florꜳnatolica içinde. Erişim tarihi Mayıs 11, 2025, Erişim adresi http://floranatolica.com/eukaria/gui/species.php?ID=1182
Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Kotschy etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler