Şampaşakaraderbendi / Pülümür / Tunceli - Haziran 2022 © Mustafa Gökmen

Gözlem bildir

Hanzabel

Asteraceae / Achillea / Achillea arabica

Hanzabel (Achillea arabica) Papatyagiller (Asteraceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 350-3450 m yükseklikler arasında; kozalaklı ağaçlardan oluşan ormanlarda, bozkırlar, kuru çayırlıklar, taşlık yamaçlar ve nadas tarlalarında gözlemlenebilir.

Achillea arabica Türkçede Hanzabel olarak adlandırılır. Bilimsel olarak Achillea arabica Kotschy şeklinde tanımlanır. Arabica Latincede `Arabistana özgü, Arabistan ile ilgili` anlamına gelir; türün yayılış alanı veya ilk tür örneğinin toplandığı bölgeye işaret eder. Bilimsel adlandırmada kullanılan Kotschy kısaltması, türün Carl Georg Theodor Kotschy (1813–1866) tarafından yayınlandığını belirtir; Kotschy Avusturyalı botanikçi ve kaşiftir; araştırmalarında büyük miktarda bitki örneği toplamıştır, ayrıca bazıları bilim dünyası için yeni olan kırk meşe türünü de tanımlamıştır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Kotschy kısaltması bilim insanı Carl Georg Theodor Kotschy (1813-1866) için kullanılmıştır; Kotschy Avusturyalı bir botanikçi ve kaşiftir

Morfoloji

10-100 cm boylanabilen bir türdür. Gövdeler silindirik, boylamasına şeritli ve ± yoğun yayılı-havlıdır. Yapraklar gevşekçe veya ± yoğun cılız tüylü, 2-3 kat derin tüysüdür; gövde kısmındakiler dip yapraklara benzer. Orta gövde kısmındaki yapraklar şeritsi veya şeritsi-mızraksı, 2.5-12 x 0.5-2.5 cm boyutlardadır; birincil dilimler çok sayıdadır; en uçtaki dilimler sert kıllı veya şeritsi, keskin uçlu veya sivri uçlu ve 1-4 x 0.2-1 mm boyutlardadır. Kapitulum 30-200 adet ve daha fazladır, yalancı şemsiye çiçek durumu 2-10 cm genişlikte, çiçek kümesi sapı 0.5-4 mm uzunluktadır. İnvolukrum dikdörtgenimsi veya genişçe yumurta biçimli ve 3-4 x 2-3 mm boyutlardadır. Filariler yumurtamsı-üçgen biçimli veya dikdörtgenimsidir, ± küt uçlu, soluk ve havlıdır, içte kalanların uç kısmı ince ve kuru zarlıdir. Dilsi çiçekçikler 4-5 adte, altın sarı, 1-2 mm boydadır; tüpsü çiçekçikler 10-30 adettir.

Gözlemler

Şampaşakaraderbendi / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Mustafa Gökmen Achillea arabica

Gürün / Sivas
Ekim 2018 ©Selvinaz Gülçin Bozkurt vd. Achillea arabica

Achillea arabica eşisimleri/sinonimleri: Achillea biebersteinii
Türkiye´de doğal yayılan Achillea türleri: A.adeniae, A.aleppica, A.arabica, A.armenorum, A.baltae, A.biserrata, A.boissieri, A.brachyphylla, A.cappadocica, A.clypeolata, A.coarctata, A.cretica, A.crithmifolia, A.cucullata, A.cuneatiloba, A.falcata, A.filipendulina, A.formosa, A.fraasii, A.goniocephala, A.grandifolia, A.gypsicola, A.hamzaoglui, A.ketenoglui, A.kotschyi, A.latiloba, A.ligustica, A.lycaonica, A.magnifica, A.maritima, A.membranacea, A.millefolium, A.milliana, A.monocephala, A.multifida, A.nobilis, A.oligocephala, A.pannonica, A.phrygia, A.pseudoaleppica, A.salicifolia, A.santolinoides, A.schischkinii, A.setacea, A.sieheana, A.sintenisii, A.sipikorensis, A.sivasica, A.spinulifolia, A.tenuifolia, A.teretifolia, A.vermicularis

Kaynaklar

Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2023)
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

arabica etimolojisi

Kotschy etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler