floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Pistacia atlantica
 
Kayadibi / Elmadağ / Ankara - Haziran 2016 © Mustafa Gökmen
Pistacia atlanticaPistacia atlanticaPistacia atlanticaPistacia atlanticaPistacia atlanticaPistacia atlanticaphotos
Gözlem bildir
Atlantik fıstığı
Anacardiaceae / Pistacia / Pistacia atlantica
mapmapmapmapmapmap
Sakızlık (Pistacia atlantica) Menengiçgiller (Anacardiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Çatalca-Kocaeli, Orta Karadeniz, Asıl Ege, Orta Kızılırmak, Antalya alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 1-1500m yüksekliklerde, kurak yamaçlar, yol ve tarla kenarlarında yetişir.

Türkçe literatürde genellikle Sakızlık olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde sakızlık olarak bilinir. Bilimsel olarak Pistacia atlantica Desf. şeklinde tanımlanır.

Pistacia etimolojisi

Pistacia ΄lezzetli tadı olan΄ anlamında kullanılan Yunanca pistáke veya pistákia kelimesinden türetilmiştir, Yunanca kelime ise Pers dilinde aynı anlama gelen pistâkh kelimesinden türetilmiştir.   Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Desf. kısaltması bilim insanı René Louiche Desfontaines (1750-1833) için kullanılmıştır.

Morfoloji


7m kadar boylanabilen, kışın yapraklarını dökmeyen, yoğun ve küremsi taç yapılı, çalı veya ağaççık formlu bir türdür. Yapraklar karşılıklı dizili 2-5 çift ve uçta bir yaprakçıktan oluşan tekil birleşik tüysü formdadır. Yaprakçıklar 2,5-8 x 0,8-2,2 cm boyutlarda; yumurtamsı-dikdörtgenimsi veya mızrağımsı şekilde; yuvarlak , diğer türlerden farklı olarak kirpiksi çıkıntısı bulunmayan uçlu; üstü koyu yeşil, alt kısmı soluk renktedir. Çiçeklenme Mart ve Nisan aylarında gerçekleşir. Çiçek kurulları birleşik salkım şeklinde, çiçekler kırmızımsı mor renktedir. Meyve 5-8 x 5-6 mm boyutlarda, yaklaşık küre biçiminde, başlangıçta yeşil, olgunlukta koyu mavi rektedir. Tohumlar Eylül-Ekim aylarında olgunlaşır.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Pistacia atlanticaMordoğan / Karaburun / İzmir
Aralık 2023 ©Serdar Ölez
Pistacia atlanticaDatça / Muğla
Mart 2016 ©Serdar Ölez
Pistacia atlanticaBayındır / İzmir
Ekim 2022 ©Serdar Ölez
Pistacia atlanticaEymir / Nallıhan / Ankara
Eylül 2022 ©Serdar Ölez
Pistacia atlanticaNallıdere / Nallıhan / Ankara
Eylül 2022 ©Serdar Ölez
Pistacia atlanticaAyvaşık / Beypazarı / Ankara
Ağustos 2021 ©Serdar Ölez
Pistacia atlanticaKayadibi / Elmadağ / Ankara
Haziran 2016 ©Mustafa Gökmen
Pistacia atlanticaNallıhan / Ankara
Mart 2021 ©Serdar Ölez
Pistacia atlanticaDudaş / Beypazarı / Ankara
Mart 2021 ©Serdar Ölez
Pistacia atlanticaKayadibi / Elmadağ / Ankara
Haziran 2016 ©Serdar Ölez
Pistacia atlanticaBeypazarı / Ankara
Haziran 2016 ©Serdar Ölez
Pistacia atlanticaEdremit  / Balıkesir
2017 ©Yurdanur Akyol v.d.
Pistacia atlanticaKuşadası  / Aydın
2017 ©Yurdanur Akyol v.d.
Pistacia atlanticaBademli / Dikili  / İzmir
2017 ©Yurdanur Akyol v.d.
Pistacia atlanticaAnkara
Aralık 2015 ©İsmail Eker vd.

IUCN Kırmızı Liste Kategorisi


IUCNIUCNrIUCNcat
TEHDİTE YAKIN / NEAR THREATENED
Bu türün neslinin yakın gelecekte doğada tükenme riski mevcuttur.
Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Pistacia türleri: P.atlantica, P.eurycarpa, P.khinjuk, P.lentiscus, P.palaestina, P.terebinthus
Gözlem bildirilen diğer Pistacia türleri: P.vera




Kaynaklar
  1. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  2. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)