floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Medicago Sativa
 
Çakırkaya / Pülümür / Tunceli - Haziran 2022 © Serdar Ölez
Medicago SativaMedicago Sativa
Gözlem bildir
Yonca
Fabaceae / Medicago / Medicago Sativa
Karayonca (Medicago Sativa) Baklagiller (Fabaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar yüksekliklerde; bozkırlar, kayalık ve otlak yamaçlar, çalılıklar, meralar, kumullar, tarlalar (ekili ve nadasa bırakılmış) ve yol kenarlarında gözlenebilir.

Bilimsel olarak Medicago sativa L. şeklinde tanımlanır. Medicago Latincede `ekilmiş, yetiştirilmiş` anlamına gelen medica kelimesinden türetilmiştir. Sativa Latincede kültüre alınmış; tohumla üretilen domestik bitkiyi işaret eder. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.
Morfoloji

15-70 cm boylanabilen, çok yıllık bir türdür. Gövdeler sürünücü, yükselici veya dik olabilir; yüzey yatık cılız tüylü ya da neredeyse tüysüzdür. Sitipullar alt kısımda dümdüz ya da çentiklidir. Yaprakçıklar 4-18 × 2-10 mm boyutlardadır; alt yapraklar tersyumurtamsı, üst yapraklar daha uzun kamamsı-tersmızraksı veya şeritsi-tersmızraksıdır; yüzeyler yatık-havlıdır; üstte testeredişli, tepedeki diş genellikle yan dişlerden daha uzundur. Çiçekkurulu sapı yaprak sapından çok daha uzundur, salkım genişliğinin 1-3(-4) katı kadar uzun ve 8-30 çiçeklidir. Çiçekler 6-12 mm, esmer menekşe veya soluk lavanta rengi, çok nadiren beyazdır. Çanak dişleri bizsi, konik, yeşil ve tüpün 1-2 katı kadar uzunluktadır. Meyve 2−4 gevşek kıvrımlı açık helezonik şekildedir; 5-9 mm çapındadır; yüzey ağsı-damarlı, yatık-cılız tüylü veya nadiren tüysüzdür; tohumlar 10-20 adet, 1-2,5 mm uzunlukta ve sarı veya kahverengidir.



Gözlemler
Çakırkaya / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez
NGBB / İstanbul
Mayıs 2015 ©Serdar Ölez
IUCN Kırmızı Liste Kategorisi
DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN
Bu tür geniş yayılışlıdır ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır.
Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Diğer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan M. Sativa taksonları: Medicago sativa subsp. coerulea, Medicago sativa subsp. sativa
Türkiye´de doğal yayılan Medicago türleri: M.arabica, M.arborea, M.arenicola, M.astroites, M.biflora, M.blancheana, M.brachycarpa, M.carica, M.constricta, M.coronata, M.crassipes, M.disciformis, M.falcata, M.fischeriana, M.glutinosa, M.granadensis, M.halophila, M.heldreichii, M.heyniana, M.huberi, M.intertexta, M.littoralis, M.lupulina, M.marina, M.medicaginoides, M.minima, M.monantha, M.monspeliaca, M.murex, M.muricata, M.noeana, M.orbicularis, M.orthoceras, M.pamphylica, M.papillosa, M.phrygia, M.polymorpha, M.praecox, M.radiata, M.rhytidiocarpa, M.rigida, M.rigidula, M.rostrata, M.rotata, M.rugosa, M.sativa, M.scutellata, M.shepardii, M.truncatula, M.turbinata, M.x




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press 
  2. Eker İ, Kaya A, Çelik A, Eker N. (2023). “İbuflora (Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Kampüs Florası)”. http://www.ibuflora.com.
  3. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  4. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  5. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  6. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)