floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Cerasus mahaleb
 
Karaşar / Beypazarı / Ankara - Mayıs 2020 © Mustafa Gökmen
Cerasus mahalebCerasus mahalebCerasus mahalebCerasus mahalebCerasus mahalebCerasus mahaleb
Gözlem bildir
Mahlep Ağacı
Rosaceae / Cerasus / Cerasus mahaleb
Mahlep (Cerasus mahaleb) Gülgiller (Rosaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Çatalca-Kocaeli, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Yukarı Fırat, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Adana, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 1000 m`ye kadar yüksekliklerde; açık koruluklar, meşelikler, bozkırlarda ve nehir kenarlarında doğal gelişim gösterirler.

Türkiye genelinde Mahlep olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde idrisağacı olarak bilinir. Bilimsel olarak Cerasus mahaleb (L.) Mill. şeklinde tanımlanır. Cerasus eski Yunancada Giresun iline verilen Kerasous (Κερασοῦς) kelimesinden türetilmiştir; Giresunlu, Giresundan gelen anlamındadır. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur. Mill. kısaltması bilim insanı Philip Miller (1691-1771) için kullanılmıştır.
Morfoloji
Genellikle kısa boylu, nadiren 8 - 10 m`ye ulaşan ve kışın yaprak döken odunsu bir türdür. Gövde kabuğu koyu kahverengi, pürüzsüz ve parlak; sürgünler başlangıçta sarımsı-gri renkli salgılı tüylüdür, sonraları kahverengimsi ve tüysüzdür. Yapraklar almaşık dizili, genişçe yumurtamsı, 4-7 cm, uç kısım ince, taban yuvarlağımsı-kalpsi, kenarlar ince testere dişli ve salgı bezli; üstte ve alt kısmın orta damarı boyunca hafifçe tüylü; yaprak sapı 1-2 cm uzunlukta; stipül mevcuttur ve erken dökülür. Çiçeklenme Mart-Haziran arasında; bireyler ginodioyik; tozlaşma arı ve sineklerle; çiçek durumu yalancı şemsiyemsi salkım, 3-12 çiçekli; çiçekler 1-1.5 cm çapta, hoş kokulu, beyaz; çiçek sapı 1 cm uzunluktadır. Meyvelenme Haziran-Eylül arasında; meyveler tek çekirdekli ve etli, küremsi-yumurtamsı, 5-8 mm, koyu kırmızı, az-çok acı ancak lezzetli; tohum çekirdeği odunsu; tohumlar pürüzsüzdür.


Gözlemler
Kocatepe / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez
Koru / Çankaya / Ankara
Eylül 2021 ©Serdar Ölez
Kuşcenneti / Bandırma / Balıkesir
Mayıs 2021 ©Serdar Ölez
Karaşar / Beypazarı / Ankara
Mayıs 2020 ©Mustafa Gökmen
ODTÜ Kampüsü / Ankara
Mayıs 2014 ©Serdar Ölez
Atatürk Orman Çiftliği / Ankara
Haziran 2011 ©Ahmet Demirtaş
Botanik Parkı / Ankara
Mayıs 2013 ©Ahmet Demirtaş
A.Ü. Fen Fakültesi / Ankara
Mayıs 2019 ©Serdar Ölez
Ahmetadil / Akyurt / Ankara
Ekim 2017 ©Mustafa Gökmen
Diğer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan C. mahaleb taksonları: Cerasus mahaleb var. alpina, Cerasus mahaleb var. mahaleb
Türkiye´de doğal yayılan Cerasus türleri: C.angustifolia, C.avium, C.brachypetala, C.erzincanica, C.hippophaeoides, C.incana, C.mahaleb, C.microcarpa, C.prostrata, C.vulgaris




Kaynaklar
  1. I. Popescu, G. Caudullo, Prunus mahaleb in Europe: distribution, habitat, usage and threats, Erişim tarihi Nisan 2018, https://forest.jrc.ec.europa.eu/media/atlas/Prunus_mahaleb.pdf 
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)