Prunus amygdalus

Yahşihan / Kırıkkale - Şubat 2024 © Mustafa Gökmen

Gözlem bildir

Badem

Rosaceae / Prunus / Prunus amygdalus

Badem (Prunus amygdalus) Gülgiller (Rosaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Yukarı Fırat, Yukarı Murat-Van, Adana, Orta Fırat alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir.

Bilimsel olarak Prunus amygdalus Batsch şeklinde tanımlanır. Prunus {Latince}: erik ağacı. Amygdalus cins adı Eski Yunancada `badem ağacı` anlamına gelen amygdalos kelimesinden türetilmiştir; ilk defa 1754 yılında ΄çok sayıda erkek organa, genellikle kadifemsi bir dış yüzeye ve derin oluklu bir çekirdeğe sahip olan (şeftali ve badem gibi Prunus cinsi bitkileri de dahil olmak üzere) Asya΄ya özgü odunsuları tanımlamak için kullanılmıştır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Batsch kısaltması bilim insanı August Johann Georg Karl Batsch (1761-1802) için kullanılmıştır.

Morfoloji

Çalı ya da 12 m kadar boylanabilen ağaç ya da küçük ağaçlardır. Geniş tepelidir. Dalları kırmızımsı renkte, doğadaki türleri dikenli, kültüre alınanlarda diken bulunmaz. Genç sürgünlerde tüy yoktur. Yapraklar 4-12 cm uzunlukta, sivri uçlu, uzunca mızrak biçiminde, hemen hemen uzun saplı, kenarları dişli ya da kertiklidir. Üst yüzü parlak yeşil renkte olup alt ve üst yüzünde tüy yoktur. Tabanı yuvarlakça ya da geniş kama biçiminde, çiçekler çoğunlukla 2-3 tanesi bir arada, seyrek olarak da tek durumda bulunur. Çanak yapraklar yumurtamsı biçimde, kenarları tüylüdür. Çanak kadehciği testi ya da çan biçimindedir. Taç yapraklar ters yumurta biçiminde, pembe ya da beyaz renktedir. Üzerinde koyu renkte damarlar bulunur. Stamenler yapraklardan kısadır. Meyve uzunca yumurta biçiminde olup hafif yassı ve üzeri tüylüdür. Boz yeşil renktedir. Genellikle bir, seyrek olarak da iki çekirdeklidir. Çekirdek sert kabukludur. Kabuk üzerinde nokta görünüşünde çukurlar vardır (Browicz, 1972b). Sarı renktedir. Hafif derin, besince zengin toprakları, sıcak ve güneşli yerleri tercih ederler.

Gözlemler

Darende / Malatya
Mart 2024 ©Mustafa Gökmen Prunus amygdalus

Yahşihan / Kırıkkale
Şubat 2024 ©Mustafa Gökmen Prunus amygdalus

Prunus amygdalus eşisimleri/sinonimleri: Amygdalus communis
Türkiye´de doğal yayılan diğer Prunus türleri: P.amygdalus, P.arabica, P.cocomilia, P.divaricata, P.spinosa
Gözlem bildirilen diğer Prunus türleri: P.armeniaca, P.cerasifera, P.serrulata

Kaynaklar

Akkemik, Ü. (Ed). 2018. Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. 684s.
Browicz, K. 1972b. Amygdalus L. In: Davis PH (ed). Flora of Turkey and the East AegeanIslands, Vol.4, pp:21-28, Edinburgh.
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Prunus etimolojisi

amygdalus etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler