Karaballıbaba (Bellardiatrixago) () ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Orta Karadeniz, Asıl Ege, Yukarı Fırat, Hakkari, Antalya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir.
Bilimsel olarak Bellardiatrixago (L.) All. şeklinde tanımlanır.
trixago etimolojisi
Trixago adının olası üç etimolojik tanımı vardır:
Eski Yunancada `saç´ anlamına gelen θρίξ (thríx) kelimesi ile bir özellik atfetmek için kullanılan Latince sonek ago´un birleşiminden türetilmiştir; bitkinin salgı bezli ince tüylerine işaret eder.
Eski Yunancada `üçlü´ anlamına gelen τριξός, τρισσός veya τριττός (trixós, trissós veya trittós) kelimesi ile bir özellik atfetmek için kullanılan Latince sonek ago´un birleşiminden türetilmiştir; bitkinin çiçeğinin alt dudağındaki üç loba işaret eder.
Teucrium (Kısamahmutotu) cinsinin Eski Latincedeki karşılığıdır.
Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur. All. kısaltması bilim insanı Carlo Allioni (1728-1804) için kullanılmıştır.
Morfoloji
10-70 cm boylanabilen, tek yıllık, otsu bir türdür. Gövdeler diktir ve genellikle dallanmamıştır; yüzey altta salgısız havlı, yukarıda salgılı tüylüdür. Yapraklar 3-9 cm uzunlukta ve şeritsi-dikdörtgenimsi formdadır; kenarlar düzenli testere dişli veya az çok sığ tüysü bölmelidir; sapsızdır. Çiçeklenme Mayıs-Temmuz ayları arasında gerçekleşir; braktekalpsi ve sivri uçludur, çanaktan biraz daha uzuncadır; çiçek sapı yaklaşık 1 mm uzunluktadır; çanak 10-12 mm ve tüp 5-6 mm uzunluktadır, loblar yumurtamsı, ± küt uçlu ve 4-7 mm uzunluktadır; taç 17-23 mm, tüp 7-17 mm uzunluktadır, üstte açık pembe, altta beyaz veya sarı renktedir; alt dudak üst dudaktan uzuncadır; başcıkcılız tüylüdür. Kapsül meyve ~ 9 x 5 mm ve cılız tüylüdür; tohumlar yaklaşık 0.7 mm çaptadır.
Benzer taxonlarBellardia trixago eşisimleri/sinonimleri:Bartsiatrixago Türkiye´de doğal yayılan Bellardia türleri:B.trixago
Kaynaklar
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)