Dağyolu / Pülümür / Tunceli - Haziran 2023 © Golshan Zare

Gözlem bildir

Gıncırop

Apiaceae / Bunium / Bunium microcarpum

Gıncırop (Bunium microcarpum) Maydanozgiller (Apiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Antalya, Adana, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 500-2400 m yükseltiler arasında; moloz yığınları, taşlık yamaçlarda; çalılık ve karaçam altlarında gözlemlenebilir.

Bilimsel olarak Bunium microcarpum (Boiss.) Freyn & Bornm. ex Freyn şeklinde tanımlanır. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. ex kısaltması, bu kısaltmayı takip eden ismin bu türü kabul görür şekilde yayınladığı ancak bunu `ex´ kısaltmasından önce gelen yayıncının kabul görmeyen açıklamalarına dayandırdığını belirtir. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. Boiss. kısaltması bilim insanı Pierre Edmond Boissier (1810-1885) için kullanılmıştır; Boissier İsviçreli botanikçi, kâşif ve matematikçidir; Türkiye´den ve birçok başka ülkeden ve bölgeden bitki örnekleri toplamıştır; çok sayıda bitki cinsini ilk defa Boissier tanımlamıştır. Freyn kısaltması bilim insanı Josef Franz Freyn (1845-1903) için kullanılmıştır. Bornm. kısaltması bilim insanı Joseph Friedrich Nicolaus Bornmüller (1862-1948) için kullanılmıştır; Bornmüller Alman botanikçidir; Balkanlar, Orta Doğu, Anadolu ve Kuzey Afrika floralarını çalışmıştır; 1928´de Beiträge zur Flora Mazedoniens adlı eserini yayımlamıştır.

Morfoloji

4-35 cm boylanabilen, tüysüz, yere yayılı, dar açılı veya dik yükselen, çok yıllık, otsu bir türdür. Gövdeler dallanmış, silindirik ve hafif kabarık çizgilidir. Dip yapraklar erken solar, genişçe üçgen biçimli, 2-3 tüysü ve 2-9 x 1.5-8 cm boyutlardadır; en uçtaki dilimler şeritsi ve 10 x 2.5 mm´ye kadar boyuttadır. Üst sap yaprakları az sayıda, 1-2 tüysü ve belirgin kınlı saplıdır. Işınlar 4-13 adet, birbirine eşit boyda değil ve 30-50 mm uzunluktadır. Brakteler 0-4 adet ve 1.2-7 x 0.5-1.5 mm boyutlardadır. Brakteoller 0-6 adet ve 1-3 x 0.5 mm boyutlardadır. Çiçekler beyaz, her bir ikincil şemsiyede 5-20 adettir. Meyveler dikdörtgenimsi veya dikdörtgenimsi-eliptik, tüysüz, 2.5-4.5 x 1-2 mm boyutlardadır; boyuncuklar 0.5-0.8 mm, yayılı veya aşağı büküktür; boyuncuk tabanı koniktir.

Gözlemler

Türkiye´de doğal yayılan B. microcarpum taksonları: Bunium microcarpum subsp. bourgaei, Bunium microcarpum subsp. longiradiatum, Bunium microcarpum subsp. microcarpum
Türkiye´de doğal yayılan Bunium türleri: B.allioides, B.brachyactis, B.caroides, B.cylindricum, B.elegans, B.ferulaceum, B.microcarpum, B.nudum, B.paucifolium, B.pestalozzae, B.pinnatifolium, B.sayae, B.simplex, B.verruculosum

Kaynaklar

Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2023)
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.