Carduus nutans

Eğirdir Gölü/ Isparta - Mayıs 2011 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Eşekdikeni

Asteraceae / Carduus / Carduus nutans

Eşekdikeni (Carduus nutans) Papatyagiller (Asteraceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Antalya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir.

Türkçe literatürde genellikle Eşekdikeni olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde eğri eşekdikeni, kerbeş veya yıldırgöz dikeni olarak bilinir. Bilimsel olarak Carduus nutans L. şeklinde tanımlanır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji

180 cm kadar boylanabilen, iki yıllık, otsu bir türdür. Gövde dik yapılı, iğne dikenli ve kanatlıdır. Yapraklar mızraksı veya dikdörtgenimsi-mızraksı formda, sıklıkla sığ tüysü bölmelidir, dip yapraklar 10-40 cm uzunluktadır; kenarları çok dikenlidir; genellikle sapsızdır ve gövdeyi hafifçe kavrar; yeşil renktedir ve yaprak karakteristikleri varyete ve alttürler bazında çok değişkendir. Çiçeklenme Haziran-Eylül ayları arasında gerçekleşir; çiçek kurulu tepecik formludur, gösterişli ve tekildir, 6 cm çapta yarım küresel yapıdadır, kırmızımsı veya eflatun renktedir; involukrumu oluşturan pulsu yapraklar kılçıksı uçlu ve dardır (1.5-3 mm), kılçığa doğru daralır, az çok tüylüdür, üst üste gelir şekilde çok sıralı dizilidir, dışta kalanlar olgunlaştıkça dışa kıvrılır; taç yapraklar parlak kızıl, eflatun, nadiren beyaz renktedir. Meyveler küçük sert kabuklu, silindirik formda ve 30-45 x 1 mm boyutlardadır; pappus beyaz veya açık kahverengi ve 2 cm`ye kadar uzunluktadır; tohumlar uzunlamasına noktalı şeritlidir.

listMap

Gözlemler

İlyakut / Ayaş / Ankara
Haziran 2024 ©Serdar Ölez Carduus nutans

Yenicami / Pınarbaşı / Kayseri
Nisan 2024 ©Serdar Ölez Carduus nutans

Polatlı / Ankara
Mayıs 2023 ©Serdar Ölez Carduus nutans

Üçdam / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Mustafa Gökmen Carduus nutans

Dağbek / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Mustafa Gökmen Carduus nutans

Türkiye´de doğal yayılan diğer C. nutans taksonları: Carduus nutans subsp. falcato-incurvus, Carduus nutans subsp. leiophyllus, Carduus nutans subsp. nutans, Carduus nutans subsp. trojanus
Türkiye´de doğal yayılan diğer Carduus türleri: C.acanthoides, C.acicularis, C.adpressus, C.amanus, C.argentatus, C.candicans, C.crispus, C.getulus, C.hamulosus, C.lanuginosus, C.nawaschinii, C.nervosus, C.nutans, C.olympicus, C.onopordioides, C.pycnocephalus, C.rechingerianus, C.seminudus, C.tmoleus, C.uncinatus

Kaynaklar

NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.