floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Cedrus libani
 
Dikmen Vadisi / Ankara - Mayıs 2014 © Serdar Ölez
Cedrus libaniCedrus libaniCedrus libaniCedrus libaniCedrus libaniCedrus libaniphotos
Gözlem bildir
Toros Sediri
Pinaceae / Cedrus / Cedrus libani
mapmapmapmapmapmapmapmapmap
Katranağacı (Cedrus libani) Çamgiller (Pinaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Batı ve Orta Karadeniz, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Antalya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Anadolu'nun güneyinde, 1300 - 2300 m yükseklikler arasında görülüler. Saf veya diğer türlerle karışık orman kurarlar.
Türkiye dışında Himalayalar, Afganistan, Kuzey Afrika, Fas, Cezayir ve Atlas dağlarında doğal olarak yetişirler.


Türkçe literatürde genellikle Katranağacı olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde lübnan sediri olarak bilinir. Bilimsel olarak Cedrus libani A.Rich. şeklinde tanımlanır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. A.Rich. kısaltması bilim insanı Achille Richard (1794-1852) için kullanılmıştır.

Morfoloji


35-40 m boylanabilen, herdem yeşil bir türdür. Gençlikte piramidal yapıdadır, ileri yaşlarda tepe düzleşir. Gövde kabuğu kül grisi renkte, pürüzsüz, ileri yaşlarda boyuna çatlaklıdır. Genç sürgünleri; parlak çıplak veya ince, gri esmer tüylüdür. İğne yapraklar 2-2,5 x 1,5-2 mm boyutlarda, sivri batıcı uçlu, üst yüzü parlak açık yeşil renkli, alt yüzü belirgin olmayan 6-7 çizgiden oluşan yeşilimsi beyaz stoma çizgilidir. Yapraklar dökülmeden ağaç üzerinde 3-6 yıl kalırlar. Sürgünler üzerinde dik duran erkek çiçekler silindirik yapıda, 3-5 cm boyundadır. Tozlaşma sonbaharda gerçekleşir. Kozalaklar 5-15 cm uzunlukta, 3-6 cm çapındadır. Kozalak 26 ayda olgunlaşmaktadır, olgunlaştığında yere düşmez, dal üzerinde bir eksen olarak kalarak sadece pullarını döker.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Cedrus libaniAkseki / Antalya
Nisan 2023 ©Serdar Ölez
Cedrus libaniİstiklal / Pozantı / Adana
Mart 2022 ©Serdar Ölez
Cedrus libaniOnikişubat / Kahramanmaraş
Temmuz 2021 ©Serdar Ölez
Cedrus libaniKalekaya / Onikişubat / Kahramanmaraş
Temmuz 2021 ©Serdar Ölez
Cedrus libaniİmralı / Bayat / Afyonkarahisar
Nisan 2021 ©Serdar Ölez
Cedrus libaniOran / Gölbaşı / Ankara
Ocak 2021 ©Serdar Ölez
Cedrus libaniÇankaya / Ankara
Mayıs 2015 ©Serdar Ölez
Cedrus libaniKüçükmuhsine / Selçuklu / Konya
Haziran 2014 ©Ahmet Demirtaş
Cedrus libaniBabadağı / Fethiye / Muğla
Temmuz 2009 ©Ahmet Demirtaş
Cedrus libaniSağlık / Cihanbeyli / Konya
Temmuz 2017 ©Ahmet Demirtaş
Cedrus libaniDikmen Vadisi / Ankara
Mayıs 2014 ©Serdar Ölez

IUCN Kırmızı Liste Kategorisi


IUCNIUCNrIUCNcat
DUYARLI / VULNERABLE
Bu türün neslinin doğada tükenme riski yüksektir.
Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan C. libani taksonları: Cedrus libani var. libani
Türkiye´de doğal yayılan Cedrus türleri: C.libani
Gözlem bildirilen diğer Cedrus türleri: C.atlantica, C.deodara




Kaynaklar
  1. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  2. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)