Bozcimel (Halothamnusglaucus) Ispanakgiller (Amaranthaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Orta Kızılırmak, Erzurum-Kars alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Halothamnus glaucus çok çeşitli habitatlarda yetişir, ancak diğer habitatlara göre çok daha kuru bir karaktere sahip eğimli ve yüksek geçirgen sığ taşlık toprakları tercih eder. Tuzca zengin jipsli, marnlı ve volkanik tüfler üzerinde bulunur. Birçok makalede Halothamnus glaucus΄un da bulunduğu bulunduğu alanlar tuzlu bozkır olarak anılır, ancak tipik bir halofit bitki değil, gerçek yarı çöl birlikleridir. Eğimli topraklarda çözünür tuzların içeriğine bağlı olarak, bulunduğu bitki toplulukları floristik bileşimde önemli ölçüde farklılık gösterir, ancak genellikle yüksek oranda ıspanak ve kazayağı gibi bitkileri de içeren Chenopodiaceae familyasının bitkileriyle beraberdir.
Halothamnus glaucus Doğu Anadolu΄da yaygın olmasının yanında en kurak bölgelerine de özgüdür, çünkü ağırlıklı olarak neredeyse hiç bozulmamış veya yalnızca orta derecede etkilenmiş habitatlarda otlatma baskısı sonucu ortaya çıkar. Orta Anadolu΄daki izole yerelliğin ise daha yakın tarihli bir dağılmanın sonucu olarak ortaya çıktığı sanılmaktadır.
Bilimsel olarak Halothamnusglaucus (M.Bieb.) Botsch. şeklinde tanımlanır. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. M.Bieb. kısaltması bilim insanı Friedrich August Marschall von Bieberstein (1768-1826) için kullanılmıştır. Botsch. kısaltması bilim insanı Victor Petrovi? Botschantzev (1910-1990) için kullanılmıştır.
Morfoloji
20-70 cm boylanabilen, çalımsı, tuzcul bir bitki türüdür. Gövde dik, tüysüz ve gevşekçe dallanmıştır; dallar dar açılı yükselir, yüzeyler başlangıçta dumanlı, sonraları gri kabukludur. Yapraklar sivri uçlu, tabanı sapa doğru uzar şekilde veya değil, kesiti ise etli ve yarı silindiriktir; alt yapraklar şeritsi formda ve 15-50 × 0.7-2.6 mm boyutlardadır; üst yapraklar kademeli olarak daha kısa, şeritsi-mızraksı formda ve 3-10 × 0.7- 1.5 mm boyutlardadır. Alt kısımlardaki brakteler en az brakteollar ve çiçek örtüsü kadar uzundur, yapraklara benzerler ancak taban kısımları geniş zarsı kenarlıdır; üst kısımdakiler kabuğumsu dokuda, mızraksı-yumurtamsı, üçgenimsi veya yumurtamsı formdadır, 1.8-3.7 × 2-2.9 mm boyutlardadır ve brakteol ve çiçek örtüsünden daha kısadır. Tepaller mızrağımsı-yumurtamsı veya üçgenimsi-yumurtamsı formdadır ve 3.5-4.5 mm uzunluktadır, dıştakiler 2.1-3 mm genişliktedir, 1/4-1/3΄üne kadar çizgilidir, üst kısmı hemen hemen üçgen biçimli yeşil düzensiz lekeli ve belirgin zarsı kenarlıdır. Sapçıklar tablanın dışta kalan kısımlarından yükselir ve 0.6-0.9 mm genişliktedir. Ercikler 2.4- 3.1 mm uzunluktadır ve tırnak 0.1-0.3 mm΄dır. Tablada ercikler arasında kısa loblar bulunur. Ovaryum-boyuncuk ikilisi çiçeklenme döneminde yumurta biçimlidir, meyve döneminde ise belirgin şekilde konik bir üst kısım ve tohum taşıyan alt kısım (tabla) olarak ayrışır. Tepecik 1.2-2.1 × 0.35-0.6 mm boyutlardadır ve uç kısmı yuvarlağımsı küçük dişlidir. Tüp şeklindeki çiçek örtüsü loblu kısımda 3-4.5 mm ve tabanda 2.5-4.8 mm çaptadır; boyu 1.4-2.3 mm΄dir. Meyveler kanatlar dahil (9) 11-17 × 3.2-5.0 (5.6) mm boyutlardadır.
Freitag, Helmut & Atamov, Vagif & Çetin, Esat & Aslan, Mustafa. (2009). The genus Halothamnus Jaub. & Spach (Chenopodiaceae) in Turkey. Turk J Bot. 33. 325-334. 10.3906/bot-0902-14.
Wikipedia contributors. (2021, March 21). Halothamnus glaucus. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved 08:04, December 11, 2021, from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Halothamnus_glaucus&oldid=1013488263
Wikipedia contributors. (2021, March 21). Halothamnus. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved 08:04, December 11, 2021, from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Halothamnus&oldid=1013488218
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)
Hamzalı / Şereflikoçhisar / Ankara
