floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Lotus gebelia
 
Beş Minare / Bitlis - Temmuz 2021 © Serdar Ölez
Lotus gebeliaLotus gebeliaLotus gebeliaLotus gebeliaLotus gebeliaLotus gebeliaphotos
Gözlem bildir
Gül gazalboynuzu
Fabaceae / Lotus / Lotus gebelia
mapmapmapmapmapmapmap
Gül gazalboynuzu (Lotus gebelia) Baklagiller (Fabaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Yukarı Kızılırmak, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Orta Fırat alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 500-1800 m yükseklikler arasında; kurak alanlar, bozkırlar ve dağ eteklerinde doğal gelişim gösterirler.


Bilimsel olarak Lotus gebelia Vent. şeklinde tanımlanır.

Lotus etimolojisi

Lotus Yunan ve Roma mitolojisindeki hikayelerde adı geçen bir bitkiyi tanımlamak üzere kullanılan λωτός (lōtós) kelimesinden türetilmiştir; 1540`lardan bu yana λωτός, akraba veya benzer olmayan çeşitli bitkileri tanımlamak için kullanılmıştır. Homeros`un Odyssey`inde λωτός hoş bir uyuşukluğa neden olan bir meyve olarak tasvir edilir. Başka kaynaklarda λωτός kelimesi Trabzon hurması (Diospyros lotus) ve yine yenilebilir bir bitki olan Jujube (Ziziphus lotus) için de kullanıldığı görülmüştür.

gebelia etimolojisi

Gebelia kelimesi Eski arapçada `dağdan, dağa ait´ anlamına gelen jebli (jebelia) kelimesinden türetildiği tahmin edilmektedir; Jebli, kuzeybatı Fas`ın dağlarında konuşulan eski bir Arapça lehçesidir; bu Fas lehçesinin tarihsel gelişimi belirsizdir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Vent. kısaltması bilim insanı Étienne Pierre Ventenat (1757-1808) için kullanılmıştır.

Morfoloji


10-50 cm boylanabilen, çok yıllık, otsu bir bitkidir. Gövdeler yere yayılı veya dik gelişebilir, dallanmıştır; yüzeyler tüysüz veya ülgerlidir. Yaprak birleşik yapıdadır; eksen uzun veya çok kısa olabilir. Yaprakçıklar ters yumurtamsı veya dikdörtgenimsi-mızraksı formda ve 10-15 x 5-7 mm boyutlardadır, genellikle asimetriktir, alttaki çift diğerlerinden farklı şekil ve ölçüdedir. Çiçeklenme mayıs-temmuz ayları arasında gerçekleşir. Çiçek kurulu şemsiye formdadır ve 2-6 çiçeklidir, uzun saplı, kısa saplı veya neredeyse sapsız olabilir. Brakte 1-3 adettir; brakteler birbirlerine eşit değildir ve genellikle çanaktan daha kısadır. Çiçekler 13-18 mm boydadır. Çanak çanımsıdır, dişler tüpün 1-1.5 katı uzunluktadır. Taç çanağın yaklaşık iki katı uzunluğundadır, pembe veya kırmızımsı-eflatun, nadiren beyaz renktedir; bayrakçık ters yumurtamsıdır, kanatlardan ve kayıkçıktan uzundur; kayıkçık uzun veya kısa gagası vardır. Meyve çanağın 1-5 katı kadar uzundur, ~ 3 mm genişliktedir, silindirik veya ± düz olabilir, sıklıkla küçük çıkıntılıdır; 1 veya daha çok tohumludur.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Lotus gebeliaAzıklı / Siverek / Şanlıurfa
Haziran 2024 ©Sadık Ay
Lotus gebeliaBeş Minare / Bitlis
Temmuz 2021 ©Serdar Ölez
Lotus gebeliaPülümür / Tunceli
Aralık 2017 ©Ebru Yüce Babacan vd.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan diğer L. gebelia taksonları: Lotus gebelia var. anthylloides, Lotus gebelia var. gebelia, Lotus gebelia var. hirsutissimus
Türkiye´de doğal yayılan diğer Lotus türleri: L.aegaeus, L.angustissimus, L.armeniacus, L.collinus, L.conimbricensis, L.corniculatus, L.creticus, L.cytisoides, L.edulis, L.gebelia, L.halophilus, L.hirsutus, L.macrotrichus, L.malatayicus, L.ornithopodioides, L.palustris, L.pedunculatus, L.peregrinus, L.stepposus, L.strictus, L.suaveolens




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Çeviri: Ölez S., 2021)
  2. Lotus (genus). (2021, July 30). Wikipedia, the free encyclopedia. Retrieved August 18, 2021, from https://en.wikipedia.org/wiki/Lotus_(genus)
  3. Lotus. (2021). CasaBio. https://casabio.org/taxa/lotus
  4. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  5. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  6. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  7. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)