Sunanesi (Menthaaquatica) Ballıbabagiller (Lamiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Çatalca-Kocaeli, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Orta Kızılırmak, Antalya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 1300 m yükseklikler arasında; nehir ve göl kenarlarında, nemli toprak yığınlarında ve bataklıklarda doğal gelişim gösterir.
Türkçe literatürde genellikle Sunanesi olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde dere nanesi veya su yarpuzu olarak bilinir. Bilimsel olarak Menthaaquatica L. şeklinde tanımlanır.
Mentha etimolojisi
Mentha cins adı Yunan mitolojisinde su perisi Minthe'ye atıfla verilmiştir. Minthe (çeşitli dillerde Menthe, Mintha veya Mentha olarak da anılır) Zeus'un kızı ve yeraltı kraliçesi Persephone tarafından tatlı kokulu bir bitkiye dönüştürülmüştür.
aquatica etimolojisi
Aquatica Latince aqua kelimesi ve -tica son ekinden oluşmuştur. Aqua su anlamına gelir. -ticus (eril), -tica (dişil), -ticum (eşeysiz) son eki ise '... ile ilgili' anlamındadır; türün su içerisinde veya sulak alanda yaşadığına/yetiştiğine atıfta bulunur. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.
Morfoloji
Çiçekli dalları 20-90 cm arasında boylanabilen, sıklıkla çok yıllık ve keskin kokulu bir bitkidir. Rizomları yeşil veya eflatunumsu renktedir ve gevrek değildir; toprak seviyesine yakın veya toprak seviyesinin üzerinde gelişir. Yaprakları 30-90 x 15-40 mm boyutlarda, yumurtamsı-mızraksı formda ve genellikle keskin uçludur; taban kamamsı veya zayıfça kalpsi yapıdadır; sap 9-14 mm uzunluktadır. Çiçeklenme Ağustos-Ekim ayları arasındadır; çiçek kurulu 2-3 halka dizilimli ve yaklaşık 20 mm çapta çiçek kümelerinden oluşur; çiçek kurulları terminaldir ancak nadiren 1-3 birbirinden ayrık ve bazen saplı halka dizilimli çiçek kurulu yapraksı bir brakte üzerinde bulunabilir; çanak 3-4 mm uzunlukta, borumsu, çıkıntılı ve ± biz şeklinde dişlidir; çiçek sapı tüylü dür; taç leylak renklidir. Sert kabuklu küçük meyveler soluk kahverengi, pürüzsüz veya zayıfça çukurcuklu yüzeylidir.
DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN Bu tür geniş yayılışlıdır ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır. Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Davis, P. H., Cullen, J., & Coode, M. J. (1988). Flora of Turkey and the east Aegean islands. Edinburgh University Press
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)
Abalı / Sinop
Ayaş / Ankara
Karakuyu Sazlıkları / Afyon
Küre / Kastamonu
