Ononis spinosa

Karakuyu Sazlıkları / Afyon - Ağustos 2020 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Dermirdelen

Fabaceae / Ononis / Ononis spinosa

Kayışkıran (Ononis spinosa) Baklagiller (Fabaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Antalya, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 1200 m yükseklikler arasında; taşlık yamaçlar, makilikler ve çam ormanlarında doğal gelişim gösterirler.

Türkçe literatürde genellikle Kayışkıran olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde kayışkıran, acram veya şıbrık olarak bilinir. Bilimsel olarak Ononis spinosa L. şeklinde tanımlanır. Spinosa tür adı Latince 'sivri, diken' anlamına gelen spina kelimesi ile '..gibi, ..özellikli' anlamına gelen ōsus sonekinin birleşiminden oluşmuştur; sıklıkla tür gövdesinin veya bir kısmının dikenlerle kaplı olduğuna işaret eder. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji

30-60 cm arasında boylanabilen, çok yıllık bir türdür. Gövde sivri dikenlidir ve kıvrımsız şekilde yukarı doğru yükselir; sıklıkla kısa sapcıklı veya sapsız salgı bezleri ve uzunca salgısız tüylerle kaplıdır, bazen tüysüz de olabilir. Üst gövde yaprakları sıklıkla tek yaprakçıklı birleşik yaprak formunda, diğerleri üç parçalı birleşik yaprak formundadır; yaprakçıklar 5-20 x 3-10 mm boyutlarda, yumurtamsı-dikdörtgenimsi yapıdaddır ve kenarları ince dişlidir. Çiçeklenme dönemi Mayıs-Ağustos ayları arasında gerçekleşir; çiçekler kısaca sapcıklıdır ve genellikle yaprak koltuklarında tek-tek bulunurlar; çanak 5-10 mm uzunlukta ve çan şeklindedir, 2/3-3/4`ünden şeritsi-mızraksı 1-3 damarlı loblara bölünmüştür, yüzeyi tüysüz veya sapsız-neredeyse sapsız salgı bezleri ile kaplıdır, bazen uzunca salgısız tüylerde görülebilir; taç 6-10 mm boyda, pembe renklte, nadiren beyaz renktedir; bayrakçıkta sıklıkla eflatun çizgiler bulunur. Baklamsı meyve yumurtamsı formda, salgılı tüylü-tüylü, 1-3 tohum taslaklıdır; tohumlar 2 mm çapta daire şeklindedir, yüzeyleri siğilli veya pürüzsüzdür.

listMap

Gözlemler

Türkiye´de doğal yayılan diğer O. spinosa taksonları: Ononis spinosa subsp. antiquorum, Ononis spinosa subsp. leiosperma
Türkiye´de doğal yayılan diğer Ononis türleri: O.adenotricha, O.arvensis, O.basiadnata, O.biflora, O.hirta, O.macrosperma, O.mitissima, O.natrix, O.ornithopodioides, O.phyllocephala, O.pubescens, O.pusilla, O.reclinata, O.serrata, O.sessilifolia, O.spinosa, O.variegata, O.viscosa

Kaynaklar

Davis, P. H., Cullen, J., & Coode, M. J. (1988). Flora of Turkey and the east Aegean islands. Edinburgh University Press. Vol:3, Page:381
Leaf type. (n.d.). Australian National Botanic Gardens - Botanical Web Portal. https://www.anbg.gov.au/cpbr/cd-keys/peakey/key/The%20Pea%20Key/Media/Html/33_leaf_type.html
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

spinosa etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler