Paeonia arietina

Sarıgül / Pülümür / Tunceli - Haziran 2022 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Şakayık

Paeoniaceae / Paeonia / Paeonia arietina

Şakayık (Paeonia arietina) Ayıgülügiller (Paeoniaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Güney Marmara, Orta ve Doğu Karadeniz, İç Batı Anadolu, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 300 ila 2100 metre yükseklikler arasında; meşe veya iğne yapraklı ormanlarda, orman açıklıklarında ve meralarda; hem kireçtaşı hem de granit topraklarda gözlemlenebilir.

Bilimsel olarak Paeonia arietina G.Anderson şeklinde tanımlanır. Paeonia cins adı ´Tıbbın Tanrısı ve Tanrıların Hekimi´ olarak bilinen Paeon´a (Παιάν) atfen verilmiştir. Osmanlı kayıtlarında adı Skoridos olarak geçen MS40-90 yıllarında Anadolu´da Kilikia Bölgesi´nde hekim ve farmakoloji bilgini Dioscorides Pedanius (Πεδάνιος Διοσκουρίδης)´a göre bu cinsin kökleri ve tohumları epilepsi hastalığına iyi gelmektedir; Paeonia adı cinsin şifa veren niteliğine işaret etmektedr. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. G.Anderson kısaltması bilim insanı George W. Anderson (1800-1817) için kullanılmıştır.

Morfoloji

75 cm kadar boylanabilen bir türdür. Yapraklar çift-üçlü birleşik yapıdadır, sap iki kere bölünerek bir saptan üç sapçık üzerinde üçer ve daha fazla yaprakçık verir, toplamda yaprapcık sayısı 12-16 dır; yaprakçıklar hemen hemen genişçe eliptiktir, alt yüzeyleri cılız tüylüdür. Çiçekler 8-14 cm çaptadır, taç kırmızıdır. Folikül 3-5 adet ve 2-4 cm´dir, yüzey beyaz-kaba tüylüdür.

Gözlemler

Türkiye´de doğal yayılan diğer Paeonia türleri: P.arietina, P.daurica, P.kesrouanensis, P.mascula, P.peregrina, P.tenuifolia

Kaynaklar

Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2023)
Wikiwand. (2023). Wikiwand. https://www.wikiwand.com/en/Paeonia_arietina
DIZIONARIO ETIMOLOGICO ONLINE (2023) https://www.etimo.it/?term=peonia
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Sayfaya atıf metni: Paeonia arietina. florꜳnatolica içinde. Erişim tarihi Aralık 22, 2024, Erişim adresi http://floranatolica.com/eukaria/gui/species.php?ID=Paeonia-arietina
Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Paeonia etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler