Turnadere / Pülümür / Tunceli - Haziran 2022 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Anaçarşakotu

Boraginaceae / Mattiastrum / Mattiastrum cristatum

Anaçarşakotu (Mattiastrum cristatum) Hodangiller (Boraginaceae) ailesinden endemik bir türdür. Türkiye'de Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari alt bölgelerinde yayılış göstermektedir.

Bilimsel olarak Mattiastrum cristatum Brand şeklinde tanımlanır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Brand kısaltması bilim insanı August Brand (1863-1930) için kullanılmıştır.

Morfoloji

12-40 cm boylanabilen, kabaca tüylü, iki veya çok yıllık bir türdür. Gövdeler 1-2 adettir ve neredeyse dik gelişir. Dip yapraklar ters yumurtamsı veya hemen hemen ters yumurtamsı formda ve yaprak ayası 25-85 x 3-15 mm boyutlardadır; gövde kısmındakiler dar, alttakiler ters yumurtamsı, üsttekiler dikdörtgenimsi veya yumurtamsıdır; tümü çoğunlukla taze yeşil renktedir. Çiçek kurulu terminal veya nadiren yaprak koltuğundadır; çatal tüylüdür. Çiçek sapı 1.5-6 mm uzunluktadır, meyve zamanı 13 mm´ye kadar uzayabilir; en azından çanak kadar uzundur. Taç menekşe rengi veya eflatun renktir, 3-6 mm boydadır; taçı çevreleyen kabuksu pullar yamuksu şekildedir, uç kısım kıvrımlıdır. Sert kabuklu küçük meyve dairemsi şeklinde ve 8-12.5 x 6.5-10 mm boyutlardadır, tabla yayılı yoğun uzun veya seyrek kısa tüysü sert dikenlidir, kanat 2.0-3.3 mm genişliktedir, sırt kısım yüzeyii her zaman seyrek tüysü sert dikenlidir. Boyuncuk meyve zamanı 1.3-4.5 mm boydadır.

Gözlemler

Turnadere / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez Mattiastrum cristatum

Mattiastrum cristatum eşisimleri/sinonimleri: Paracaryum cristatum, Paracaryum cristatum subsp. cristatum
Türkiye´de doğal yayılan Mattiastrum türleri: M.corymbiforme, M.cristatum, M.erysimifolium, M.leptophyllum

Kaynaklar

Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2023)
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.