Pülümür / Tunceli - Haziran 2023 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Munzurkesgerotu

Orobanchaceae / Pedicularis / Pedicularis munzurdaghensis

Munzurkesgerotu (Pedicularis munzurdaghensis) Canavarotugiller (Orobanchaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de sadece Yukarı Fırat alt bölgesinde doğal yayılış göstermektedir.

Bilimsel olarak Pedicularis munzurdaghensis Armağan şeklinde tanımlanır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Armağan kısaltması bilim insanı Metin Armağan (2011) için kullanılmıştır; Armağan Türkiye´de birçok bitkinin ilk yayınlarını yapan bir botanikçidir; halen Necmettin Erbakan Universitesi Ereğli Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümünde görev yapmaktadır (2023).

Morfoloji

Çok yıllık. Gövde dallanmayan veya tabanda çok dallanmış, dik veya dar açılı yükselir, 5–15 cm, sıklıkla kahverengi - eflatunumsu, ülgerli, ve çiçeklenme sonrası tüysüz. Yapraklar hemen hemen dikdörtgenimsi-mızraksı, 1–2 derin tüysü parçalı, 16–32 × 4–8 mm, testere dişli; dilimler dar aralıklı, dikdörtgenimsi-mızraksı, keskin testere dişli, dikensi uçlu; dip yapraklar saplı, yaprak sapı 10–30 mm uzun, üst yapraklar sapsız ve dip yapraklardan daha geniş. Sap yaprakları 2 (–1) çevrel dizili ve her bir çevresel dizi 3–4 yapraklı. Yapraklar beyaz küçük dikensi uçlu. Çiçek durumu çok çiçekli, dikdörtgenimsi, kısa, uzun karışık tüylerle kaplı-ülgerli, çevrel çiçek kurulu, meyvelenme zamanı az-çok uzayan, 5 cm´ye kadar. Brakteler genişçe yumurtamsı, çanağı çevleler durumda, 9–19 × 4–15 mm, düzensiz olarak derin keskin çentikli (sığ tüysü bölmeli gibi), yukarı doğru boyutları küçülen; alt brakteler yaprası, üst brakteler hemen hemen yumurtamsı, sadece uç kısmı dişli. Çiçek sapı dik-yayılı, 1–3 mm uzun. Çanak borumsu, 7–11 mm uzun; tüp 4–5 mm, dişler 3–6 mm uzun. Taç eflatun, tüysüz, alt dudak açık pembe - beyaz, 18–21 mm; tüp 13–15 mm uzun, kıvrımlı veya kıvrık; üst dudak az çok düz, küt uçlu, yuvarlağımsı. Başçıklar dikensi uçlu değil; sapçıklar tüysüz. Kapsül dikdörtgenimsi, 11–16 × 5 mm, eğik oraksı, tüysüz, keskin uçlu. Tohumlar 1.8–2.1 × 0.5–0.8 mm.

Gözlemler

Büyükyurt / Nizamiye / Tunceli
Haziran 2023 ©Golshan Zare Pedicularis munzurdaghensis

Türkiye´de doğal yayılan Pedicularis türleri: P.atropurpurea, P.cadmea, P.caucasica, P.comosa, P.condensata, P.crassirostris, P.munzurdaghensis, P.nordmanniana, P.olympica, P.palustris, P.pontica, P.wilhelmsiana

Kaynaklar

NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.