Periploca graeca

Yenice / Karabük - Mayıs 2015 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Gariplerurganı

Apocynaceae / Periploca / Periploca graeca

Gariplerurganı (Periploca graeca) Zakkumgiller (Apocynaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Çatalca-Kocaeli, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Yukarı Fırat, Yukarı Murat-Van, Antalya, Adana, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 1200 m yükseklikler arasında; deniz seviyesi kumul alanlar, dere kenarları, göl kenarları, sulak alanlar, tarla kenarları, nemli yaprak döken ormanlar, kızılçam-maki toplulukları, kayalık yamaçlarda gözlemlenebilir.

Türkçe literatürde genellikle Gariplerurganı olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde yunan ipekotu olarak bilinir. Bilimsel olarak Periploca graeca L. şeklinde tanımlanır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji

12-15 m boylanabilen, sürgün uzunluğu 30 m'ye kadar ulaşabilen, yaprak döken, sarılıcı, odunsu bir türdür. Yaşlı dallar kahverengimsi ve siğillidir. Yapraklar 4-10 x 35 cm boyutlarda, eliptik veya yumurtamsı-mızraksı, nadiren dairesel formdadır; uç kısım keskin veya sivridir; taban genişçe kamamsı, yuvarlağımsı, nadiren yüreğimsidir. Çiçeklenme Nisan-Temmuz ayları arasında gerçekleşir; çiçek kurulu talkım formunda, 15 cm uzunlukta ve 3-15 çiçeklidir; çiçekler 20-25 mm çaptadır; taç loblar ~ 10 x 2-3 mm boyutlarda, eflatunumsu-menekşe rengi, dikdörtgenimsi formda, girintili, üst yüzey ince ve kısa tüylerle kaplı, tabanda 2-3 mm çapta beyaz, eliptik, kabarcıklı lekeli, alt yüzey yeşilimsi ve tüysüzdür; taççık dilimler menekşe rengi, ipliksi ve ± tüysüzdür. Folikül meyve 6-9 cm x 5-7 mm boyutlarda ve silindirik fordadır, yay gibi bükülmüştür ve uç kısmından diğer foliküle hafifçe bitişiktir.

listMap

Gözlemler

Gölkıyı / Karacabey / Bursa
Mayıs 2021 ©Serdar Ölez Periploca graeca

Erdek / Balıkesir
Mayıs 2021 ©Serdar Ölez Periploca graeca

Periploca graeca eşisimleri/sinonimleri: Periploca graeca var. graeca
Türkiye´de doğal yayılan diğer P. graeca taksonları: Periploca graeca var. vestita
Türkiye´de doğal yayılan diğer Periploca türleri: P.gracilis, P.graeca

Kaynaklar

Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2024)
Güven, S. & Sarıkaya, E. (2024). Türkiye Periploca (Periplocoideae: Apocynaceae) taksonlarının morfolojik ve korolojik özellikleri. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 25. 10.17474/artvinofd.1526752.
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Sayfaya atıf metni: Periploca graeca. florꜳnatolica içinde. Erişim tarihi Aralık 22, 2024, Erişim adresi http://floranatolica.com/eukaria/gui/species.php?ID=Periploca-graeca-var.-graeca
Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.