floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Pistacia vera
 
Burmapınar / Kahta / Adıyaman - Temmuz 2021 © Serdar Ölez
Pistacia veraPistacia veraPistacia veraPistacia veraPistacia veraPistacia veraphotos
Gözlem bildir
Antep fıstığı
Anacardiaceae / Pistacia / Pistacia vera
map
Antep fıstığı (Pistacia vera) Türkiye´de doğal kaydı bulunmayan egzotik bir türdür; doğal yayılış bölgesi dışına çıkarılarak Türkiye'ye getirilerek ekilmiş veya dikilmiştir; Türkiye'de doğal ortamda çoğalmaz, ancak insan eliyle yetiştirilebilir.

Bilimsel olarak Pistacia vera L. şeklinde tanımlanır.

Pistacia etimolojisi

Pistacia ΄lezzetli tadı olan΄ anlamında kullanılan Yunanca pistáke veya pistákia kelimesinden türetilmiştir, Yunanca kelime ise Pers dilinde aynı anlama gelen pistâkh kelimesinden türetilmiştir.   Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. vera kısaltması bilim insanı Ma.Luisa Vera de la Puente (1954-) için kullanılmıştır. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Morfoloji


10 m kadar boylanabilen kışın yaprağını döken ağaçlardır. Yapraklar tek tüysü birleşik yapıdadır, genellikle 3 veya 5, nadiren 7 yaprakçıktan oluşur. Yaprakçıklar yumurtamsı veya geniş mızraksı form ve 5-10 (-12) x 3-6 cm boyutlardadır; sivri veya küt uçludur, ucunda küçük dikensi bir çıkıntı vardır; yaprak orta damarı kanatlı değil tüylüdür; terminal yaprakçık diğerleri kadar veya daha büyüktür. Gösterişli olmayan çiçekleri bileşik salkım formunda kurullar halinde açar; erkek çiçek kurulları dişi çiçek kurullarından daha yoğundur. Meyve yumurtamsı dikdörtgenimsi formda ve 16-29 x 9-12 mm boyutlardadır. Tohumların geniş ve yeşil renkli çenekleri yenilebilir.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Pistacia veraTorbalı / İzmir
Ekim 2022 ©Serdar Ölez
Pistacia veraGeyre / Karacasu / Aydın
Ağustos 2012 ©Ahmet Demirtaş
Pistacia veraBurmapınar / Kahta / Adıyaman
Temmuz 2021 ©Serdar Ölez
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan diğer Pistacia türleri: P.atlantica, P.eurycarpa, P.khinjuk, P.lentiscus, P.palaestina, P.terebinthus




Kaynaklar
  1. Akkemik, Ü. (Ed). 2018. Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. 684s.
  2. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Çeviri: Ölez S., 2021)
  3. Khanazarov, Abdushukur & Chernova, Galina & Rakhmonov, Alisher & Nikolyi, Lucian & Ablaeva, Ekaterina & Zaurov, David & Molnar, Thomas & Eisenman, Sasha & Funk, Cyril. (2009). Genetic resources of Pistacia vera L. in Central Asia. Genetic Resources and Crop Evolution. 56. 429-443. 10.1007/s10722-009-9419-1.
  4. Khanazarov AA, Chernova GM, Khanazarov Sh A (2006) Cultivated pistachio - Pistacia vera L. in Uzbekistan.ICARDA, Grotesk (Rusça)
  5. Kafkas S, Kaska N, Wassimi AN, Padulosi S (2006b) Molecular characterization of Afghan pistachio accessions by amplified fragment length polymorphisms (AFLPs). JHortic Sci Biotechnol 81:864–86
  6. Acar, İ. (2020). Antepfıstığı Bahçelerinde Anaç Olarak Kullanılan Siirt Çöğürlerinde Görülen Kurumalar. Antep Fıstığı Araştırma Dergisi 2020/8 
  7. Tekin, H., Arpacı, S., Atlı, H.S., Açar, İ., Karadağ, S., Yükçeken, Y., Yaman, A., 2001. Antepfıstığı yetiştiriciliği. Antepfıstığı Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Yayın No:13, Gaziantep, 132 s.
  8. Pistacia Vera L. (n.d.). GBIF. https://www.gbif.org/species/113654727  
  9. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  10. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  11. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  12. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)