Anakekik (Thymusleucostomus) Ballıbabagiller (Lamiaceae) ailesinden endemik bir türdür. Türkiye'de Orta Karadeniz, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Konya alt bölgelerinde yayılış göstermektedir. 670-1600 m yükseklikler arasında yetişir.
Bilimsel olarak Thymusleucostomus Hausskn. & Velen. şeklinde tanımlanır.
Thymus etimolojisi
Thymus ΄siğil, cilt yüzeyinde bir büyüme (tümör)΄ anlamına gelebilecek θύμος (thúmos) kelimesinden türetilmiştir; muhtemelen siğilin kekik tomurcuğuna hayali bir benzerliğinden dolayı böyle adlandırılmıştır. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Hausskn. kısaltması bilim insanı Heinrich Carl Haussknecht (1838-1903) için kullanılmıştır. Velen. kısaltması bilim insanı Josef(Joseph) Velenovsk? (1858-1949) için kullanılmıştır.
Morfoloji
Çiçekli dalları 5-15 cm boylanabilen, çok yıllık, odunsu bir türdür. Gövdeler basittir, çiçeklenme döneminde bazen dallanabilir. Sap yaprakları 5.5-8 x 1-1.7 mm boyutlarda, şeritsi veya dilsi çıkıntılı-mızraksı formda ve küt uçludur; dip kısmı (bazen ortaya kadar) kirpiklidir; her iki yüzeyinde de seyrek veya çok sayıda yağ bezeleri bulunur; bezeler genellikle kırmızı renktedir; yaprak orta damarı soluktur ve yanal damarlar belirgin değildir. Sap yapraklarının yanı sıra yumurtamsı dip yaprakları da mevcut olabilir, bunlar küçük ve etlidir. Çiçeklenme Mayıs-Temmuz ayları arasında gerçekleşir; çiçek kurulu 2-5 cm uzunluktadır ve genellikle 1-3 halka dizilimli çiçek kurulundan oluşur; brakte yapraksıdır; brakteol 1.5-3 mm uzunlukta, genellikle çiçek sapından uzuncadır; çanak 4-4.5 mm urunlukta, tüp genellikle dudaklardan biraz daha kısadır, boyun kısmı beyaz tüylüdür; taç 5-7 mm çapta ve beyaz renktedir.
Türkiye'de 3 varyetesi mevcuttur:
T.leucostomus var. leucostomus Gövdeler genellikle geriye bükük ve birbirine karışık kaba tüylerle kaplıdır; yapraklar altta en azından orta damar boyunca ± cılız tüylüdür; üst çanak dişleri 1-1.4 mm uaunlukta ve kirpiklidir.
T.leucostomus var. argillaceus Gövdeler kısaca bükük-tüylüdür; yapraklar 1-1.6 mm genişlikte, yağ bezeleri kırmızı ve yüzeyi tüysüzdür; üst çanak dişler 0.6-0.9 mm uzunlukta ve genellikle kirpiksizdir; çiçek kurulu aralıklarla 2-20 cm uzunlukta olabilir.
T.leucostomus var. gypsaceus Gövdeler kısaca bükük-tüylüdür; yapraklar 0.5-0.9 mm genişlikte, yağ bezeleri soluk sarı ve yüzeyi tüysüzdür; üst çanak dişler 0.6-0.9 mm uzunlukta ve genellikle kirpiksizdir; çiçek kurulu 5-10 mm çaptadır.
Davis, P. H., Cullen, J., & Coode, M. J. (1988). Flora of Turkey and the east Aegean islands. Edinburgh University Press.
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)
Sarıoba / Polatlı / Ankara
Ankara
