Hemen bütün taksonları boylu ağaç, ender olarak boylu çalı halinde bulunan, neredeyse hepsi kışın yapraklarını döken odunsu bitkilerdir. Terminal tomurcuklu (monopodial) veya ender olarak pseudo-terminal (Populus euphratica) tomurcuklu olup tomurcuklar sürgünle açı yaparak çok sıralı sarmal dizilmişlerdir. Tomurcuklar eşit büyüklükte olmayan, çok sayıda pullarla örtülmüş olup üzerinde çoğu kez yapışkan ve aromatik bir madde vardır. Uzun ve kısa sürgünleri belirgindir. Sürgün özü beş kollu yıldız biçimindedir. Genellikle uzun saplı yapraklar elips, yumurtamsı-yürek biçiminde, dar şerit, üçgen, şeklinde, kenarları tam, bazen kaba veya ince dişli, dilimli dişli, ender olarak da loblu, genellikle kısa ve uzun sürgünler üzerinde değişik formlarda ve boyutlardadır. Kulakçıklar dikkat çekecek şekilde büyüktür. Yaprak sapları uzun, yandan basık, düz veya yuvarlak, dört köşe veya silindirik olup üzerinde 3 adet iletim demeti izi bulunur. Bir cinsli iki evcikli, polenleri rüzgârla taşınan (anemogam) odunsu bitkilerdir. Çiçekleri tek değil, birçoğu bir araya gelerek “kedicik” durumunda kurullar oluştururlar. Erkek ve Dişi çiçek kurulları söğütlerden farklı olarak dik değil, aşağı sarkan kedicikler halindedir. Çiçeklerin açılması her zaman yapraklanmadan önce olur. Her saplı çiçek, fincan şekilli disk şeklindedir. Brahtelerin kenarı düz değil, horozibiği gibi, dişli veya parçalanmıştır, çıplak veya üzeri tüylü, kirpiklidir. Bal bezeleri yoktur. Çiçek kılıfının değişmesi ile oluştuğu kabul edilen kadeh (kapcık) biçimindeki bir oluşum erkek ve dişi çiçeği içine almıştır. Erkek çiçeğin stamen sayısı 6-12 veya 12-60 adet; 2, 3 ender olarak da 4 adet karpelden oluşan ovaryumun üzeri çoğunlukla tüysüzdür. Rüzgâr ile taşınan çiçek tozlarını yakalayabilmek için stigma çoğunlukla 2, ender olarak da 3 ve 4 parçalıdır. Ovaryum sapsız, stilus kısa ve dallanmış stigmalıdır. Meyve 2, bazen 3 veya 4 parçaya ayrılan lokolosit (meyve, karpellerin sırt damar hattından açılır) kapsüldür. İçinde çok sayıda tohum vardır. Tohumun taban kısmına bağlı çok sayıda ince ve uzun tüy demetleri bulunur. Bunlar tohumların uçmalarını ve uzak mesafelere taşınmalarını sağlar.

Kavaklar altı seksiyona ayrılarak incelenir (Browicz ve Yaltırık, 1982; Tutin ve ark., 2010; Yaltırık, 1993):

1. Seksiyon Populus | Ak-Titrek kavaklar: Kabuk gençken düz, ileri yaşlarda çatlaklı; tomurcuklar keçeli-yünsü tüylü veya tüysüz ve yapışkan; tepe tomurcuğu mevcut; yapraklar keçeli-yünlü tüylü veya tüysüz, yaprak kenarları yarı-saydam değil, kısa ve uzun sürgün üzerindeki yapraklar az veya çok farklı şekillerde; brahteler uzun tüylü, daha sonraları dökülür.
   P. adenopoda, P. alba, P. x canescens, P. gamblei, P. grandidentata, P. guzmanantlensis, P.monticola, P.sieboldii, P. simaroa, P. tremula, P.tremuloides.
2. Seksiyon Leucoides Spach | Doğu Asya Kavakları: Sürgün özü dolu; tomurcuklar konik, kuru (çok az yapışkan); yapraklar yürek şeklinde; brahteler derin ve uzun parçalı; kapçık (disk) loblu, dişicik tüylüdür.
   P. glauca, P. heterophylla, P. lasiocarpa.
3. Seksiyon Tacamahaca Spach | Balsam Kavakları: Kabuk çatlaklı ve oluklu; kuvvetli sürgünlerinin özü dolu değil; tomurcuklar yapışkan, bol reçine ve balsam kokulu, oldukça büyük, tepe tomurcuğu mevcut; yaprak ayasının alt yüzleri karakteristik olarak soluk ya da beyazımsı renkte, çıplak (tüysüz); yaprak kenarları yarı-saydam değil, çoğunlukla kısa ve uzun sürgün üzerindeki yapraklar farklı şekillerde; stigma 2-4 adet; brahteler derin parçalanmamış; kapçık (disk) yatay olarak kesiktir.
   P. angustifolia, P. balsamifera, P. ciliata, P. laurifolia, P. simonii, P. suavolens, P. szechuanica, P. trcihocarpa, P. yunnanensis.
4. Seksiyon Aigeiros Duby | Kara Kavaklar: Yaşlı fertlerde kabuk oluklu; yaprak kenarları çok belirgin şekilde yarı-saydam; yapraklar karakteristik olarak üçgen biçiminde yüreğimsi şekillerde, her iki yüzü de yeşil; tomurcuklar yapışkan, tepe tomurcuğu mevcut; brahteler uzun-derin parçalı, çıplak (tüysüz) ve erkenden dökülür.
   P. angulata, P. x canadensis, P. deltoides, P. fremontii, P. nigra.
5. Seksiyon Turanga Bunge: Tepe tomurcuğu yoktur (Yalancı-tepe=pseudo-terminal tomurcuğu halindedir), tomurcuklar reçinesiz (kuru); grimsi-mavimsi yeşil yaprakları çok değişik form ve boyuttadır (yumurtamsı, üçgen, mızrak veya orak gibi).
   P. euphratica. P. ilicifolia, P. pruinosa
6. Seksiyon Abaso Eckenwalder: Kavaklar arasında, fosil örneklerinden yararlanılarak açık bir şekilde tanımlanabilmiş en yaşlı (58 milyon yıllık) tür olan P. mexicana’nın dahil olduğu bir seksiyondur.

Türkiye’de doğal yayılış gösteren Populus türlerine ilişkin tanı anahtarı aşağıdaki gibidir (Browicz ve Yaltırık, 1982):

1. Uç tomurcuk yok; yaprak alt ve üst yüzü aynı renkte ve mat mavi-yeşil, yapraklar şeritsiden böbreğimsiye değişik şekillerde ...Populus euphratica

1. Uç tomurcuk var; yaprak alt ve üst yüzleri değişik renklerde; şeritsi değil, yaprak mızraksı veya böbrek şeklinde,

2. Uzun sürgün yaprakları belirgin olarak elsi loblu, alt yüzeyi beyaz keçemsi tüylü ...Populus alba

2. Uzun sürgün yaprakları ne elsi loblu ne de alt yüzeyi beyaz keçemsi tüylü

3. Yapraklar eşkenar dörtgenimsi-yumurtamsı şekilde, damla uçlu, kenarları yarı-saydam, dilimli-testere dişli ...Populus nigra

3. Yapraklar hemen hemen dairemsi, yuvarlağımsı şekilde, kenarları yarı-saydam değil, kabaca dişli

4. Yaprakların her iki yüzü de tamamen çıplak ...Populus tremula

4. Yaprakların alt yüzü başlangıçta tüylü, yuvarlağımsı ya da hafif sivri uçlu; yaprak kenarları kaba dişli ...Populus x canascens