Morfoloji [1]
Kışın yaprağını döken veya herdem yeşil ağaç veya çalılardır. Sürgüne çok sıralı sarmal olarak dizilmiş yapraklar tek ya da çift tüysü bileşik yaprak, nadiren üçgül ya da basit yaprak şeklinde olup zarsı ya da derimsi yapıdadır. Bir cinsli iki evcikli çiçekler salkım veya bileşik salkım halindedir. Çiçeklerde taç yapraklar veya çiçek örtüsü (hem taç hem çanak yapraklar) yoktur. Çiçekler 1-3 küçük brahte ve 2-7 brahtecik ile çevrelenmiştir. Erkek çiçekler bir tabla üzerine tespit edilmiş 4-5 anter, dişi çiçekler ise küçük 3 yarıklı bir stilus taşır. Meyve tek tohumlu çekirdekli sulu meyvedir (Zohary, 1952; Yaltirik, 1967;) Son yapılan çalışmalarla 9 tür ve 5 alttürle temsil edildiği ortaya konmuştur (Al Saghir ve Porter, 2012). Pistacia türlerinin taksonomik sınıflandırılmasında kullanılan öncelikli karakterler, yaprak ana damar bağlantıları, yaprakçık büyüklük ve şekli, yaprakçık çifti sayısı, tepe yaprakçığının olması veya olmaması, yaprakçık ucu şekli, meyve şekli ve büyüklüğüdür (Kafkas ve Perl-Treves, 2002).
Tür ayrım anahtarı [1]
Türkiye’de Pistacia cinsinin 6 türü ve bu türlere ait 2 alttürü yetişir. Bu türlerin morfolojik özelliklerine göre ayrım anahtarı (Yaltırık, 1967) aşağıda verilmiştir:
1.Yaprağın orta damarı kanatlı
2.Yapraklar çift tüysü, herdem yeşil; yaprakçıklar dikensi uçlu; çiçek kurulları salkım halinde ...Pistacia lentiscus
2.Yapraklar tek tüysü, kışın dökülür; yaprakçıkların dikensi ucu yok; çiçek kurulları dallanmış bileşik salkım halinde
3.Yaprakların üst yüzü koyu yeşil, alt yüzü açık yeşil; meyvenin boyu eni kadar veya daha uzun (5-8 x 5-6 mm) ...Pistacia atlantica
3.Yaprakların her iki yüzü de açık yeşil renkli, meyve basık, eni boyundan uzun (6-7 x 8-9 mm) ...Pistacia eurycarpa
1.Yaprağın orta damarı kanatsız
4.Meyve basık küremsi, yaprakçıklar küt uçlu, ucunda dikensi çıkıntı yok ...Pistacia eurycarpa
4.Meyvenin eni boyuna eşit, yaprakçıkların ucu sivri veya dikensi çıkıntılı
5.Meyve yumurta-dikdörtgenimsi, 16-22 x 9-22 mm boyutlarında; yaprakçıklar geniş yumurtamsı- eliptik, ucu yuvarlak veya dikensi çıkıntılı, belirgin ağsı damarlı (kültür) ...Pistacia vera
5.Meyve ters yumurtamsı, 6-7x5-6 mm boyutlarında; yaprakçıklar yumurta-dikdörtgenimsi, ucu sivri veya damla uçlu, ağsı damarlanma belirgin değil
6.Yaprak orta damarı ve yaprakçıkların en azından taban kenarları tüylü; yaprakçıklar damla uçlu ama ucunda dikensi çıkıntı nadiren vardır, belirgin biçimde pinnat damarlı, terminal yaprakçık genellikle diğerlerinden daha geniştir ...Pistacia khinjuk
6.Yaprak orta damarı ve yaprakçıkların taban kenarları çıplak; yaprakçıklar küt, sivri veya damla uçlu, ucu belirgin dikensi çıkıntılı, pinnat damarlanma az belirgin; terminal yaprakçık diğerlerinden daha geniş değil, genellikle küçülmüş hatta bir kıla indirgenmiştir ...Pistacia terebinthus
