Cyclamen persicum

Küçükdalyan / Antakya / Hatay - Mart 2022 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Alayaprak

Primulaceae / Cyclamen / Cyclamen persicum

Alayaprak (Cyclamen persicum) Çuhaçiçeğigiller (Primulaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Asıl Ege, Antalya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 800 m yükseklikler arasında; kızıçam ağaçlıkları, herdem yeşil meşe makilikler ve açık taşlık yamaçlarda; genellikle kireçtaşı kayaçlarda yetişir.

Türkçe literatürde genellikle Alayaprak olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde siklamen olarak bilinir. Bilimsel olarak Cyclamen persicum Mill. şeklinde tanımlanır. Cyclamen tür adı Latincede `daire, çember, döngü` anlamına gelen cyclamīnos kelimesinden türetilmiştir; tür meyve saplarının olgunlukta zemberek gibi iç bükey kıvrılmasına işaret ettiği düşünülmektedir. Persicum Latincede ΄Persler΄ anlamına gelen Persae; Eski Yunancada ΄Persler΄ anlamına gelen Περσική‎ (Persia) kelimesinden türetilmiştir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Mill. kısaltması bilim insanı Philip Miller (1691-1771) için kullanılmıştır; Miller İskoç kökenli İngiliz botanikçidir; hayatı boyunca Chelsea Physic Garden´da bahçevan olarak çalışmıştır; 1731 yılında The Gardener´s Dictionary adlı eserini yayınlamıştır.

Morfoloji

Yaklaşık 15-20 cm boyda, yumru köklü bir türdür. Yumru küremsi veya basık-küremsi formda, mantarımsı dokuda ve 15 cm΄e kadar çaptadır (diğer türlere göre daha genişçe),; tabandan köklenir. Yapraklar çiçeklenme döneminde tam olarak gelişir; genişçe kalpsi formda ve 15 cm΄e kadar genişliktedir, keskin veya küt uçludur, kenarlar biraz kalınlaşmıştır ve sık ve belirgin şekilde küçük dişlidir. Çiçeklenme şubat-nisan ayları arasında gerçekleşir; Taç geniştir, beyaz veya soluk pembe renktedir, dip kısmı daha koyu ve eflatunumsudur, loblar 2-4.5 cm uzunlukta ve kulaksızdır. Boyuncuk kısaca dışa taşmıştır. Meyveli sap yay gibi bükülmüştür fakat yay oluşturmaz.

Gözlemler

Samandağ / Hatay
Mart 2022 ©Serdar Ölez Cyclamen persicum

Türkiye´de doğal yayılan diğer Cyclamen türleri: C.alpinum, C.cilicium, C.coum, C.graecum, C.hederifolium, C.intaminatum, C.mirabile, C.parviflorum, C.persicum, C.pseudibericum, C.repandum

Kaynaklar

Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2022)
Yesson, Chris & Culham, Alastair. (2006). A phyloclimatic study of Cyclamen. BMC evolutionary biology. 6. 72. 10.1186/1471-2148-6-72.
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Sayfaya atıf metni: Cyclamen persicum. florꜳnatolica içinde. Erişim tarihi Mayıs 11, 2025, Erişim adresi http://floranatolica.com/eukaria/gui/species.php?ID=1069
Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Cyclamen etimolojisi

persicum etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler