floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Cyclamen persicum
 
Küçükdalyan / Antakya / Hatay - Mart 2022 © Serdar Ölez
Cyclamen persicumCyclamen persicumCyclamen persicumCyclamen persicumCyclamen persicum
Gözlem bildir
Alayaprak
Primulaceae / Cyclamen / Cyclamen persicum
mapmapmapmap
Alayaprak (Cyclamen persicum) Çuhaçiçeğigiller (Primulaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Asıl Ege, Antalya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 800 m yükseklikler arasında; kızıçam ağaçlıkları, herdem yeşil meşe makilikler ve açık taşlık yamaçlarda; genellikle kireçtaşı kayaçlarda yetişir.

Türkçe literatürde genellikle Alayaprak olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde siklamen olarak bilinir. Bilimsel olarak Cyclamen persicum Mill. şeklinde tanımlanır.

Cyclamen etimolojisi

Cyclamen tür adı Latincede `daire, çember, döngü` anlamına gelen cyclamīnos kelimesinden türetilmiştir; tür meyve saplarının olgunlukta zemberek gibi iç bükey kıvrılmasına işaret ettiği düşünülmektedir.

persicum etimolojisi

Persicum Latincede ΄Persler΄ anlamına gelen Persae; Eski Yunancada ΄Persler΄ anlamına gelen Περσική‎ (Persia) kelimesinden türetilmiştir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Mill. kısaltması bilim insanı Philip Miller (1691-1771) için kullanılmıştır; Miller İskoç kökenli İngiliz botanikçidir; hayatı boyunca Chelsea Physic Garden´da bahçevan olarak çalışmıştır; 1731 yılında The Gardener´s Dictionary adlı eserini yayınlamıştır.

Morfoloji


Yaklaşık 15-20 cm boyda, yumru köklü bir türdür. Yumru küremsi veya basık-küremsi formda, mantarımsı dokuda ve 15 cm΄e kadar çaptadır (diğer türlere göre daha genişçe),; tabandan köklenir. Yapraklar çiçeklenme döneminde tam olarak gelişir; genişçe kalpsi formda ve 15 cm΄e kadar genişliktedir, keskin veya küt uçludur, kenarlar biraz kalınlaşmıştır ve sık ve belirgin şekilde küçük dişlidir. Çiçeklenme şubat-nisan ayları arasında gerçekleşir; Taç geniştir, beyaz veya soluk pembe renktedir, dip kısmı daha koyu ve eflatunumsudur, loblar 2-4.5 cm uzunlukta ve kulaksızdır. Boyuncuk kısaca dışa taşmıştır. Meyveli sap yay gibi bükülmüştür fakat yay oluşturmaz.



listMaplistPiclist

Gözlemler


Cyclamen persicumSamandağ / Hatay
Mart 2022 ©Serdar Ölez
Cyclamen persicumHaraparası / Hatay
Mart 2022 ©Serdar Ölez
Cyclamen persicumKüçükdalyan / Antakya / Hatay
Mart 2022 ©Serdar Ölez
Cyclamen persicumÇeşme  / İzmir
2017 ©Yurdanur Akyol v.d.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan diğer Cyclamen türleri: C.alpinum, C.cilicium, C.coum, C.graecum, C.hederifolium, C.intaminatum, C.mirabile, C.parviflorum, C.persicum, C.pseudibericum, C.repandum




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2022)
  2. Yesson, Chris & Culham, Alastair. (2006). A phyloclimatic study of Cyclamen. BMC evolutionary biology. 6. 72. 10.1186/1471-2148-6-72.
  3. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  4. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  5. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  6. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)