Deliburçak (Lathyruslaxiflorus) Baklagiller (Fabaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Konya, Antalya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan yükseklklerde; orman içi açıklıklar, dere kenarı ve çalılıklarda gözlemlenebilir.
Bilimsel olarak Lathyruslaxiflorus (Desf.) O.Kuntze şeklinde tanımlanır.
Lathyrus etimolojisi
Lathyrus Yunancada `çok´ anlamına gelen la öneki ile `şehvetli, tutkulu´ anlamına gelen thyros kelimesinin birleşiminden türetilmiştir. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. Desf. kısaltması bilim insanı René Louiche Desfontaines (1750-1833) için kullanılmıştır.
Morfoloji
15-40 cm boylanabilen, çok yıllık, yayılı-cılız tüylü veya tüysüz bir türdür. Gövdeler dallanmıştır, yumrulu odunsu bir kökten yayılarak veya dar açılı yükselir; kesit köşelidir. Yapraklar kısaca kılçıklı uçludur, bazen de basit sülük ile sonlanır; yaprakçıklar 1 çift, 10-40 x 4-18 mm boyutlarda, yumurtamsı, genişçe eliptik veya bazen mızraksı formdadır, paralel-damarlı, keskin veya sivri uçludur; stipül yumurtamsı ve sivri uçlu veya bazen yumurtamsı-mızraksıdır, yaprakçıklar kadar veya bazen daha geniştir, eşit olmayacak şekilde oksudur. Çiçek kümesi sapı yapraklardan uzuncadır ve 3-6 çiçek taşır. Çanak 8-13 mm boydadır; dişler hemen hemen mızraksıdır ve tüpten 2-3 kat uzuncadır. Taç lavender veya menekşe rengidir ve 15-20 mm boydadır; kayıkçık beyazımsıdır. Baklamsı meyve genişçe şeritsi ve 30-45 x 4-5 mm boyutlardadır, yüzeyler beze-noktalı, basık-cılız tüylü veya nadiren tüysüzdür. Türkiye´de iki taksonu gözlemlenebilir:
1. Yaprakçıklar yumurtamsı yeya genişçe eliptik formda, genişliğinin 3 katından daha kısadır, stipül genişliği benzerdir; yapraklar kısaca kılçıklı uçludur; baklamsı meyve her zaman tüylüdür... subsp. laxiflorus
1. Yaprakçıklar mızraksı formda, genişliğinin 3 katından daha uzundur, stipülden daha dardı; üst yapraklar sülükle sonlanır veya bazen kılçıklı uçlu dur; baklamsı meyve tüylü veya tüysüz olabilir... subsp. angustifolius
DÜŞÜK RİSKLİ / LEAST CONCERN Bu tür geniş yayılışlıdır ve nüfusu yüksektir. Yakın gelecekte tükenme riski bulunmamaktadır. Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından hazırlanmaktadır.
Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2023)
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)
Yenice / Ayancık / Sinop
Saruhanlar / Gediz / Kütahya
Kır / Menemen / İzmir
Bozağakaraderbent / Pülümür / Tunceli
Altınhüseyin / Pülümür / Tunceli
Kavaklı / Yenice / Karabük
